The Brutalist

Παραγωγή: ΗΠΑ 2024 

Σε συμπαραγωγή με Βρετανία/Καναδά 

Διάρκεια: 214 λεπτά

Είδος: Δράμα

* * * 

Σκηνοθεσία: Brady Corbet 

Πρωταγωνιστούν: Adrien Brody, Felicity Jones, Guy Pearce, Joe Alwyn, Raffey Cassidy, Stacy Martin. Isaach De Bankolé, Alessandro Nivola, Ariane Labed, Michael Epp, Emma Laird, Jonathan Hyde, Peter Polycarpou, Maria Sand, Salvatore Sansone, Zephan Hanson Amissah. 

ΣΥΝΟΨΗ: Επιζών ναζιστικού στρατοπέδου συγκέντρωσης, ο πρωτοπόρος Ούγγρος αρχιτέκτονας Λάζλο Τοθ  φτάνει στις ΗΠΑ για να χτίσει από την αρχή τη ζωή και την καριέρα του, περιμένοντας τη σύζυγο του Έρζεμπετ την οποία αναγκάστηκε να αποχωριστεί κατά τη διάρκεια του πολέμου. Μόνος σε μία ξένη χώρα, ο Λάζλο εγκαθίσταται στην Πενσιλβάνια, όπου μετά από μεγάλες περιπέτειες ένας μεγιστάνας βιομήχανος αναγνωρίζει το ταλέντο του και του αναθέτει ένα τεράστιο αρχιτεκτονικό σχέδιο. Ωστόσο, αυτό που μοιάζει σαν χρυσή ευκαιρία για τον Λάζλο, έρχεται με ένα μεγάλο τίμημα.

Ο μπρουταλισμός υπήρξε σημαντικό αρχιτεκτονικό κίνημα κυρίως στη δεκαετία του 50, δίνοντας έμφαση στην γυμνή από διακοσμητικά στοιχεία και ογκώδη παρουσία δημόσιων κυρίως κτιρίων από ακατέργαστο μπετόν. Με επιρροές από το γερμανικό Bauhaus και τον μοντερνισμό επικράτησε για αρκετό καιρό τόσο στη Δύση όσο και στις κομμουνιστικές χώρες με τη μορφή λαϊκών πολυκατοικιών και άλλων δημόσιων κτιρίων. Ένας τέτοιος μπρουταλιστής λοιπόν βρίσκεται στο κέντρο της αφήγησης αυτής της μνημειώδους ταινίας που επιχειρεί με τη χρήση παραδοσιακού φιλμ και τεχνικών vistavision να μετατραπεί σε ένα φιλμικό αντίστοιχο της τέχνης που υπηρετεί ο ήρωάς της. Μια ταινία φόρος τιμής σε ένα Χολιγουντιανό σινεμά μεγαλειώδες όπως οι Χαλύβδινες Ψυχές που σκηνοθέτησε ο μέγας (επίσης Ουγγρικής καταγωγής) King Vidor και έγραψε η ρωσικής καταγωγής Αμερικανίδα Ayn Rand, η κατεξοχήν εκπρόσωπος του φιλοσοφικού ρεύματος του αντικειμενισμού, μεγάλη ιέρεια της ατομικής ελευθερίας, της άρνησης των συναισθημάτων και τελικά του ακραίου καπιταλισμού.

Από την άποψη αυτή μπορούμε να θεωρήσουμε τον Brutalist ένα μνημείο στην ελευθερία του καπιταλισμού και τη νίκη του ατομικισμού. Είναι όμως έτσι; Ο Λάζλο Τοθ, χαρακτήρας φανταστικός και εμπνευσμένος από μεγάλους δημιουργούς της εποχής του έχει ένα βασικό ελάττωμα. Δεν είναι λευκός αγγλοσάξονας προτεστάντης. Ούτε καν χριστιανός όπως ο (πρώην πια Εβραίος) εξάδελφος του που τον προϋπαντεί στις ΗΠΑ και σπεύδει να τον περιθάλψει στο Καθολικό σπίτι του με την μη Εβραία σύζυγό του. Η αδυναμία προσαρμογής του, τον οδηγεί κυριολεκτικά στο πεζοδρόμιο μέχρι να γίνει το θαύμα και να «σωθεί» από το μεγάλο κεφάλαιο.

Πολλά συμβαίνουν στις επόμενες ώρες της ταινίας που είναι δομημένη σε πρόλογο, δύο κεφάλαια και επίλογο, μεταξύ των οποίων και η σύσταση του κράτους του Ισραήλ και η αρχή της Aliyah, της επιστροφής στη Γη της Επαγγελίας, ένα γεγονός που καθόρισε την παγκόσμια  ιστορία των επόμενων δεκαετιών και σήμερα η κινηματογραφική του ανάδειξη φαντάζει να ανήκει περισσότερο σε μια ταινία προπαγάνδας όπως εκείνα τα βωβά Σοβιετικά αριστουργήματα παρά σε ένα οσκαρικό χολιγουντιανό δράμα.

Το μη εξοικειωμένο με το κλασσικό επικό σινεμά του Vidor κοινό θα εντυπωσιαστεί από τη μεγαλοπρέπεια αυτής της σχεδόν 4ωρης Οδύσσειας όπου ωστόσο τονίζεται ότι σημασία δεν έχει το ταξίδι αλλά ο προορισμός, (ειδικά όταν αυτός είναι η Ιερουσαλήμ). Ουδεμία σύγκριση περαιτέρω όμως με το κλασσικό Χόλιγουντ μιας ταινίας που εντυπωσιάζει με τη φόρμα της όχι όμως και με την επιφανειακή διαχείριση των ιδεών της.

Παρόλα τα παραπάνω αρνητικά (και εντελώς θετικά για το σύνολο της αμερικανικής κριτικής) στοιχεία, διαθέτει πολύ μεγάλα ατού. Πρώτα από όλα οι σπουδαίες ερμηνείες με κορυφαίο τον Adrian Brody που φαίνεται να κλειδώνει εδώ το δεύτερο όσκαρ της καριέρας του. Κατόπιν το soundtrack αριστούργημα που συνέθεσε πάνω στις εικόνες της ταινίας (και πέρα από αυτές) ο Βρετανός Daniel Blumberg. Όσκαρ από τα αποδυτήρια! Και το μοντάζ, τα σκηνικά, τα κοστούμια, το μακιγιάζ, η κορυφαία φωτογραφία και και και…Πάνω από όλα η εμφανής φιλοδοξία του Brady Corbet να γράψει Ιστορία στα 36 μόλις του χρόνια. Ακόμη κι αν ιδεολογικά διαφωνείς δεν μπορείς να μην τον παραδεχτείς. Υπάρχουν λοιπόν ακόμη επίδοξοι διάδοχοι του θρόνου του επικού σινεμά α λα Κόπολα ή έστω ανταγωνιστές του P.T. Anderson που κινήθηκε σε παρόμοια μονοπάτια αλλά με μεγαλύτερη σιγουριά και σεμνότητα στο «Θα χυθεί αίμα». Δημιουργοί με όραμα, πέρα από comics και φτηνό horror…     

Διανομή: Tanweer                                                                                      

Στις αίθουσες από 06.02.2025

Η ταινία γυρίστηκε σε φιλμ 70 χιλιοστών και σε VistaVision στα πρότυπα των χολιγουντιανών υπερπαραγωγών του '50 και του '60. Συμμετείχε στο Επίσημο Διαγωνιστικό Πρόγραμμα στο 81ο Φεστιβάλ Βενετίας όπου τιμήθηκε μεταξύ άλλων με το Βραβείο Σκηνοθεσίας. Τιμήθηκε με 3 Χρυσές Σφαίρες και είναι υποψήφια για 10 Βραβεία Oscar.