64ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης: Από τους Απαράδεκτους στο Milky Way
Το τελευταίο Σαββατοκύριακο του 64ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης πραγματοποιήθηκε μια συναρπαστική συζήτηση για την εξέλιξη του queer σινεμά και το μεταβαλλόμενο τοπίο της ταυτότητας φύλου στον κινηματογράφο και την τηλεόραση.
Ακολουθούν κάποια από τα σημαντικότερα σημεία της συζήτησης «Iconic Talks powered by Mastercard: Η εξέλιξη, οι προκλήσεις και το μέλλον της αναπαράστασης της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας στον ελληνικό κινηματογράφο και την τηλεόραση»:
- «Όταν φτάσουμε στο σημείο οι queer χαρακτήρες να είναι ισότιμα μέλη της κοινωνίας και της τέχνης, τότε θα μιλήσουμε και για άλλες ιστορίες» είπε ο σκηνοθέτης Βασίλης Κεκάτος, αναφερόμενος στη σκιαγράφηση ενός γκέι χαρακτήρα όχι μόνο με επίκεντρο τη σεξουαλική ταυτότητα, αλλά και με άλλα στοιχεία.
- «Όταν δέχτηκα την πρόταση να φτιάξω κάτι δικό μου, να μεταφέρω τη δική μου αντίληψη στη μικρή οθόνη, κατάλαβα πόσο έτοιμη ήταν η κοινωνία να αγαπήσει έναν χαρακτήρα σαν τον Γιάννη από τους Απαράδεκτους. Πιστεύω πως η κωμική πλευρά ήταν λυτρωτική, το γέλιο ανοίγει την ψυχή. Ο Γιάννης έγινε κομμάτι της ζωής μας» σημείωσε η ηθοποιός και σεναριογράφος Δήμητρα Παπαδοπούλου.
- «Πιστεύω πως τα επόμενα χρόνια θα δούμε περισσότερες αναπαραστάσεις: το φάσμα των queer ιστοριών είναι τεράστιο και έχουμε πολλές ιστορίες να δούμε ακόμη» είπε ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος Ζαχαρίας Μαυροειδής, ενώ ο ηθοποιός Ανδρέας Λαμπρόπουλος τόνισε: «Η αγάπη είναι το πιο απλό πράγμα: δύο άνθρωποι που κρατούν χαρούμενοι ο ένας το χέρι του άλλου. Ως νέα γενιά το κύριο μέλημά μας πρέπει να είναι η αγάπη, γιατί οι κοινωνίες μας είναι γεμάτες μίσος».
- Ο ηθοποιός Δημήτρης Τσίκλης είπε για τον ρόλο του στη σειρά Άγριες Μέλισσες: «Υπήρξαν βέβαια και τα αρνητικά σχόλια, αλλά εκεί ήταν που κατάλαβα πόσο πρέπει να επιμείνουμε σε τέτοιου είδους παραγωγές και να μιλήσουμε για κάθε άνθρωπο που μάχεται να είναι ελεύθερος σε αυτόν τον κόσμο».
- «Στην τέχνη δεν σταματάμε ποτέ να εξελισσόμαστε, βρισκόμαστε σε αρχικό στάδιο για τους τρανς χαρακτήρες. Η παρουσία των τρανς είναι αναγκαία για τον στόχο της συμπερίληψης» τόνισε η χορογράφος, ηθοποιός και σκηνοθέτις Φένια Αποστόλου.
Διαβάστε αναλυτικά όλα όσα ειπώθηκαν στο δελτίο του Φεστιβάλ που παραθέτουμε παρακάτω:
Η συζήτηση με τίτλο «Iconic Talks powered by Mastercard: Η εξέλιξη, οι προκλήσεις και το μέλλον της αναπαράστασης της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας στον ελληνικό κινηματογράφο και την τηλεόραση» πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 11 Νοεμβρίου στην αίθουσα Παύλος Ζάννας. Στη συζήτηση συμμετείχαν οι: Βασίλης Κεκάτος (σκηνοθέτης), Δήμητρα Παπαδοπούλου (ηθοποιός και σεναριογράφος), Δημήτρης Τσίκλης (ηθοποιός), Ζαχαρίας Μαυροειδής (σκηνοθέτης και σεναριογράφος), Ανδρέας Λαμπρόπουλος (ηθοποιός) και Φένια Αποστόλου (ηθοποιός, χορογράφος και σκηνοθέτις). Η συζήτηση επικεντρώθηκε στην εξέλιξη του queer σινεμά, στο μεταβαλλόμενο τοπίο της ταυτότητας φύλου στη βιομηχανία του κινηματογράφου και στο τι μπορούμε να περιμένουμε στο μέλλον. Η Mastercard υποστηρίζει και φέτος, για δεύτερη συνεχή χρονιά, το Βραβείο Mermaid για την καλύτερη ταινία ΛΟΑΤΚΙ+ θεματικής του επίσημου προγράμματος, προσφέροντας χρηματικό έπαθλο 3.000 ευρώ.
Τη συζήτηση συντόνισε ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ, Ορέστης Ανδρεαδάκης, ο οποίος καλωσόρισε το κοινό στη συζήτηση και παρουσίασε τους ομιλητές: «Καλώς ήρθατε στα iconic talks powered by Mastercard, σχετικά με την αναπαράσταση της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας στον ελληνικό κινηματογράφο και στην τηλεόραση. Εμβληματικοί έλληνες καλλιτέχνες και δημιουργοί του κινηματογράφου και της τηλεόρασης θα μοιραστούν τις προσωπικές τους εμπειρίες, ρίχνοντας φως στις προκλήσεις και στα βήματα που έχουν γίνει για την προβολή της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, μιλώντας παράλληλα για τη συμβολή του κινηματογράφου και της τηλεόρασης στη διαμόρφωση θετικής συνείδησης από την ελληνική κοινωνία για τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα. Δεν θα μπορούσαμε να έχουμε καλύτερους και πιο αντιπροσωπευτικούς ομιλητές από τους ανθρώπους που έχω δίπλα μου. Δίνω τον λόγο στον Βασίλη Κεκάτο, ο οποίος το 2019 κέρδισε τον Χρυσό και τον Queer Φοίνικα Μικρού Μήκους στις Κάννες με την Απόσταση Ανάμεσα στον ουρανό κι εμάς, μία queer συνάντηση που έγραψε τη δική της ιστορία στο ελληνικό σινεμά. Τώρα, συνεχίζει στην ίδια ακριβώς λογική με την τηλεοπτική σειρά Milky Way που ξεκίνησε πριν λίγες μέρες να προβάλλεται στο Mega TV. Να προσθέσω και την εξαιρετική μικρού μήκους ταινία που είχε κάνει για το Φεστιβάλ, τη “Βιολέτα”, η οποία υπήρξε ένα από τα σποτ της 60ής διοργάνωσης και κατά την άποψή μου είναι το πιο ωραίο μικρού μήκους φιλμάκι με queer θεματική», ανέφερε αρχικά.
«Βασίλη, πήρες μια συνειδητή απόφαση να σκιαγραφήσεις άτομα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας. Ήταν η συμπερίληψη ο στόχος σου;», ήταν η αρχική ερώτηση του Ορέστη Ανδρεαδάκη. Ο Βασίλης Κεκάτος αρχικά αναφέρθηκε στη διπλή βράβευση στο Φεστιβάλ των Καννών του 2019: «Το 2019 πήραμε τον και τον Queer Φοίνικα Μικρού Μήκους, ο οποίος έχει αποσιωπηθεί τρανταχτά ως ο “λιγότερο Φοίνικας” από τα δύο βραβεία. Αν δεν παίρναμε και τον Χρυσό πιστεύω πως δεν θα είχε αναφερθεί καν. Ωστόσο, για εμάς η βράβευση αυτή ήταν πάρα πολύ σημαντική και μας γέμισε περηφάνεια. Αρχικά (απ’ όσο γνωρίζω τουλάχιστον) δεν είμαι queer, ήταν όμως ο αδερφός του πατέρα μου, σε μια δύσκολη εποχή, τέλη 70s, αρχές 80s, σε μια σκληρή, πατριαρχική, λαϊκή οικογένεια μεταναστών από την Αυστραλία, που είχε επιστρέψει στην Αθήνα. Δεν ήταν σπουδαγμένοι άνθρωποι, ο παππούς μου είχε μάθει απλώς να επιβιώνει. Κάποια στιγμή, ο Σπύρος, ο θείος μου, γύρισε και είπε σε ηλικία μόλις 16 ετών πως ο Ορέστης δεν είναι φίλος του, αλλά εραστής του. Σκεφτόμουν χρόνια τη σκηνή αυτή, σε ένα μικροαστικό σαλόνι στην Κυψέλη. Με τον πατέρα του δεν έπαιξαν μπουνιές, τον έστειλε στην Αυστραλία όμως, ίσως και να πίστευε πως το κάνει για καλό, για να ζήσει ο Σπύρος όπως ήθελε και να μην τον κυνηγάνε. Ο θείος μου κουβαλούσε το τραύμα αυτό όλη του τη ζωή, πέθανε νέος στα 49 του. Με έναν τρόπο, η Απόσταση ήταν αφιερωμένη στη μνήμη του. Η κηδεία του στην Κεφαλονιά έγινε με κλειστό φέρετρο, για λόγους καλαισθησίας, θέλαμε να τον θυμόμαστε ωραίο και υγιή. Θυμάμαι να με πιάνουν και να με ρωτάνε αν ο λόγος που δεν ανοίξαμε το φέρετρο ήταν επειδή τον είχαν μαχαιρώσει οι κακές παρέες. Οι γονείς μου δεν μου έκρυψαν ποτέ τη σεξουαλική ταυτότητα του θείου μου, με βοήθησε πολύ αυτό καθώς δεν μιλήσαμε ποτέ για “αποδοχή”, αντιθέτως ήταν κάτι το αυτονόητο στο σπίτι μου», δήλωσε αρχικά.
«Υπάρχει πάντα μια καχυποψία από τον κόσμο, “γιατί γράφεις για το ένα και γιατί γράφεις για το άλλο”, τη βαριέμαι αφόρητα αυτή τη συζήτηση. Από την πλευρά μου προσπαθώ να μην οικειοποιούμαι το τραύμα. Στην Απόσταση δεν μιλάω αποκλειστικά για αυτό το θέμα, αλλά για το φλερτ, που είναι παγκόσμιο. Ειπώθηκε κάποια στιγμή ότι αν η ταινία αυτή δεν ήταν για γκέι δεν θα είχε επιτυχία. Αφού η ταινία ήταν για γκέι, τι ακριβώς άλλο να έλεγε; Την εποχή εκείνη, το καλύτερο κομπλιμέντο για την ταινία έφτανε έως το “δεν σκεφτόμουν ότι είναι γκέι”». Ο Βασίλης Κεκάτος συνέχισε λέγοντας πόσο τυχερός αισθάνεται που κάθεται δίπλα στη Δήμητρα Παπαδοπούλου και πόσο εκτιμά τον χαρακτήρα που ενσάρκωσε ο Γιάννης Μπέζος στους Απαράδεκτους: «Για να υπάρξει ένας τέτοιος χαρακτήρας στους Απαράδεκτους έπρεπε να είναι αστείος. Ήταν λογικό τότε, αλλά και για πολλά χρόνια μετά, ότι ένας γκέι χαρακτήρας έπρεπε να είναι αστείος, τόσο στην τηλεόραση όσο και στο σινεμά. Εναλλακτικά, θα μπορούσε να είναι ένας πολύ τραυματισμένος χαρακτήρας, που εμπνέει το στρέιτ κοινό να τον λυπηθεί. Το πιο αποδεκτό πλέον είναι αυτός που δεν φαίνεται και πολύ, που είναι αρρενωπός με μπάσα φωνή, γκέι μέχρι το σημείο που δεν θα ενοχλήσει τον θεατή». Έπειτα, μίλησε για την προσπάθεια της δημιουργικής ομάδας του Milky Way να ξεφύγει από αυτή τη φόρμα και να δημιουργήσει έναν queer χαρακτήρα όπως ο ίδιος θα ήθελε να είναι και όχι σύμφωνα με τις επιθυμίες του τηλεθεατή.
Στη συνέχεια, ο Ορέστης Ανδρεαδάκης έδωσε τον λόγο στη Δήμητρα Παπαδοπούλου, ρωτώντας την για τον εμβληματικό χαρακτήρα που υποδύθηκε ο Γιάννης Μπέζος στους Απαράδεκτους και για το πώς πήρε την απόφαση να φέρει έναν γκέι ήρωα στην ελληνική τηλεόραση: «Ήταν κάτι το απόλυτα φυσιολογικό για μένα», απάντησε αρχικά η Δήμητρα Παπαδοπούλου. «Ήταν οι φίλοι μου και η καθημερινότητά μου. Από μικρό κορίτσι ήξερα ότι δεν χωράω σε κουτάκια. Δεν μπορούσα να μπω στο καλούπι “παντρέψου, κάνε παιδιά, να είσαι καλό κορίτσι”. Έβλεπα πρόσφατα μια ταινία, παλιό ασπρόμαυρο σινεμά, και σκεφτόμουν ότι πριν γεννηθώ ήταν κανονισμένο το πώς πρέπει να ζήσω, ήταν οι ρόλοι μοιρασμένοι και τα ζευγάρια αγκαζέ. Όταν ήμουν 15 ετών, μπερδεύονταν συχνά οι τηλεφωνικές γραμμές και είχα βρεθεί να συνομιλώ με ένα παιδί 16 ετών, τον Αλέξη, που ήθελε να εγχειριστεί για να γίνει κορίτσι. Ένιωσα αμέσως την ανάγκη να τον προστατέψω και να τον ενθαρρύνω. Ήταν φυσικά κάτι πρωτόγνωρο για μένα, αλλά το ένστικτό μου ήταν να στηρίξω αυθόρμητα αυτό το παιδί. Κάποια στιγμή χαθήκαμε και χρόνια αργότερα συνάντησα μια λαμπερή κοπέλα, έναν χαρούμενο άνθρωπο. Ήταν η πρώτη εγγραφή στο μυαλό μου ότι ο άνθρωπος πρέπει δικαιωματικά να πηγαίνει εκεί που τον οδηγεί η ψυχή του. Στο πανεπιστήμιο είχα έναν γκέι κολλητό και ξαναμπήκα στον ρόλο του υποστηρικτή και του διεκδικητή. Για τον φίλο μου τον Δημήτρη, το ερωτικό κομμάτι δεν ήταν καθόλου απλό. Τότε ήρθε μια ευλογία στις ζωές μας: το γέλιο. Γελούσαμε με το πώς τον κοιτούσαν, είχαμε λυτρωθεί με αυτή την προσέγγιση, γελούσαμε με τις ιδιαιτερότητές μας. Αυτή η προσέγγιση έγινε τρόπος ζωής», δήλωσε. Στη συνέχεια μίλησε για τις προσπάθειές της να γυρίσει μια σειρά με τον Γιάννη Δαλιανίδη: «Του έλεγα πως θέλω να έχω ως βασικούς χαρακτήρες ένα ζευγάρι που να μην είναι παντρεμένο και μου απαντούσε: “Δήμητρα, δεν γίνεται αυτό. Δεν την ξέρεις την Ελλάδα”. Τότε κατάλαβα ότι εγώ ζούσα σε μια άλλη Ελλάδα. Όταν δέχτηκα την πρόταση να φτιάξω κάτι δικό μου, να μεταφέρω τη δική μου αντίληψη στη μικρή οθόνη, κατάλαβα πόσο έτοιμη ήταν η κοινωνία να αγαπήσει έναν χαρακτήρα σαν τον Γιάννη από τους Απαράδεκτους. Πιστεύω πως η κωμική πλευρά ήταν λυτρωτική, το γέλιο ανοίγει την ψυχή. Ο Γιάννης έγινε κομμάτι της ζωής μας», ανέφερε.
Αμέσως μετά, ο Ορέστης Ανδρεαδάκης έδωσε τον λόγο στον Δημήτρη Τσίκλη, γνωστό από τον ρόλο του στις Άγριες Μέλισσες, ρωτώντας τον κατά πόσο έχει αλλάξει σήμερα η εκπροσώπηση ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας και πώς την εισπράττει το κοινό: «Πρώτα απ’ όλα, ευχαριστώ τον ΑΝΤ1, το Φεστιβάλ και τη Mastercard, χαίρομαι που είμαι σήμερα δίπλα σε όλους αυτούς τους ξεχωριστούς καλλιτέχνες, ειδικά τη Δήμητρα Παπαδοπούλου που έκανε την αρχή με τον χαρακτήρα του Γιάννη Μπέζου. Μας δώσατε το νήμα για να μπορέσουμε να προσεγγίσουμε έναν χαρακτήρα με διαφορετικό τρόπο. Όταν συναντήθηκα με τον Λευτέρη Χαρίτο, δέχτηκα τον ρόλο με τον όρο να μην είναι ο χαρακτήρας μου καρικατούρα, αλλά ένας άνθρωπος με ευαισθησίες που προκύπτουν από την προσωπικότητά του και όχι από τις σεξουαλικές του προτιμήσεις. Η σκηνή των φιλιών έχει συζητηθεί τόσο πολύ και είναι κατά βάση αστείο να βλέπεις την κοινωνία να σοκάρεται με δυο χείλη που αγγίζονται αλλά να μένει απαθής απέναντι στη βία. Ήθελα να αλλάξουμε το κεντρικό αφήγημα με το στρέιτ ζευγάρι, να ανοίξει ο δρόμος για άλλα αφηγήματα που περιλαμβάνουν την αυτοαγάπη, τις φιλίες, τα ομόφυλα ζευγάρια», σχολίασε αρχικά. «Δεν είχα αντιληφθεί αρχικά τον αντίκτυπο, αλλά αφότου προβλήθηκε το φιλί κατάλαβα πόσο πίσω είμαστε ως κοινωνία. Η ζωή μου άλλαξε πολύ, αλλά εισέπραξα πολλή αγάπη, τόσο από τις Άγριες Μέλισσες όσο και από το Χελιδόνι, το θεατρικό που έκανα μετά. Υπήρξαν βέβαια και τα αρνητικά σχόλια, αλλά εκεί ήταν που κατάλαβα πόσο πρέπει να επιμείνουμε σε τέτοιου είδους παραγωγές και να μιλήσουμε για κάθε άνθρωπο που μάχεται να είναι ελεύθερος σε αυτόν τον κόσμο», τόνισε.
Στο σημείο αυτό ο Ορέστης Ανδρεαδάκης, αφότου αναφέρθηκε στο πρόσφατο και πρωτοποριακό αφιέρωμα του Φεστιβάλ στον queer ελληνικό κινηματογράφο, έδωσε τον λόγο στον Ζαχαρία Μαυροειδή, σκηνοθέτη της ταινίας Το καλοκαίρι της Κάρμεν, ρωτώντας τον για τη διαδρομή που διένυσε το ελληνικό σινεμά για να φτάσει σε μια περήφανη απεικόνιση της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας: «Το σινεμά αντανακλά την εικόνα της κοινωνίας. Αν ρίξουμε μια ματιά στις μικρού μήκους ταινίες στη Δράμα, θα δούμε μια πληθωρικότητα όσον αφορά τις αναπαραστάσεις queer χαρακτήρων. Οι Απαράδεκτοι είχαν τεράστια απήχηση ως τηλεοπτικό προϊόν. Ο Γιάννης είχε ισοτιμία χρονική και αφηγηματική, ήταν προοδευτικό το ότι συγκατοικούσε με στρέιτ άντρα και θεωρώ πως αυτός ήταν ένας από τους λόγους που έκανε αίσθηση στο κοινό. Πιστεύω πως τα επόμενα χρόνια θα δούμε περισσότερες αναπαραστάσεις: το φάσμα των queer ιστοριών είναι τεράστιο και έχουμε πολλές ιστορίες να δούμε ακόμη», δήλωσε. Στη συνέχεια, τόνισε πως όταν κάτι μας προκαλεί, λειτουργεί σαν καθρέφτης και μας ωθεί να αναρωτηθούμε τι ακριβώς είναι αυτό που μας προκαλεί.
Αμέσως μετά, ο Ορέστης Ανδρεαδάκης ρώτησε τον Ανδρέα Λαμπρόπουλο πώς προσέγγισε τον ρόλο του Νικήτα στην ταινία Το καλοκαίρι της Κάρμεν: «Όταν πέρασα από το κάστινγκ, με απασχόλησε πολύ ότι θα υποδυθώ έναν γκέι ρόλο. Έχω μεγαλώσει σε πολύ λαϊκή οικογένεια, σε συνεργείο αυτοκινήτων και ο πατέρας μου είναι φαναρτζής. Όταν του μίλησα για τον γκέι χαρακτήρα, η απάντησή του ήταν “και τι σε νοιάζει;”. Αργότερα, στη διάρκεια των γυρισμάτων, γυρνούσα σπίτι με ροζ και τιγρέ μαλλιά και με ρωτούσε αν πήγαινα στο γύρισμα ή στο κομμωτήριο. Στην ταινία αυτή έμαθα πολλά, αγάπησα τον χαρακτήρα μου, είχα μεγάλο άγχος να μην τον παρουσιάσω ως καρικατούρα. Ήθελα να μιλήσω για έναν άνθρωπο, δεν με απασχόλησε ποτέ η σεξουαλική του ταυτότητα. Το έχουμε κάνει τόσο μεγάλο θέμα, ενώ η αγάπη είναι το πιο απλό πράγμα: δύο άνθρωποι που κρατούν χαρούμενοι ο ένας το χέρι του άλλου. Ως νέα γενιά το κύριο μέλημά μας πρέπει να είναι η αγάπη, γιατί οι κοινωνίες μας είναι γεμάτες μίσος. Οφείλουμε να μιλάμε για τέτοιους χαρακτήρες και να γράφουμε για τέτοιους χαρακτήρες γιατί υπάρχουν εκεί έξω», ολοκλήρωσε σχετικά.
Στη συνέχεια, ο Ορέστης Ανδρεαδάκης σχολίασε πως μια απόδειξη ότι τα πράγματα κινούνται στη σωστή κατεύθυνση είναι η Φένια Αποστόλου, η πρώτη τρανς γυναίκα που έπαιξε στον Φιλοκτήτη στην Επίδαυρο, ενσαρκώνοντας cis γυναικείο ρόλο. «Φένια, θεωρείς ότι η Ελλάδα έχει γίνει πιο φιλόξενη; Μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι; Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε στη συμπερίληψη;», ρώτησε την επόμενη ομιλήτρια της συζήτησης. «Σας ευχαριστώ για το κάλεσμα. Σε σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη συμπερίληψη, αντιλαμβάνεστε πως αν ακόμη συζητάμε πώς μπορεί να αποδεχτεί το κοινό έναν γκέι χαρακτήρα τότε είμαστε σε εμβρυακό στάδιο για τους τρανς χαρακτήρες. Δεν μπορούμε να φανούμε από μόνες μας, είμαστε ακόμη στην αρχή μιας δύσκολης πορείας και ό,τι έχει γίνει ως τώρα δεν είναι μια τυχαία διαδρομή. Προσωπικά μιλώντας, είχα δέκα χρόνια καριέρας πίσω μου προτού γίνω τρανς, όλοι ήξεραν πως έχω εργαστεί στον χώρο της τέχνης, σε φορείς όπου πρέπει να έχεις μια καλλιτεχνική αξία για να γίνεις κομμάτι τους. Στην τέχνη δεν σταματάμε ποτέ να εξελισσόμαστε, βρισκόμαστε σε αρχικό στάδιο για τους τρανς χαρακτήρες. Φέτος έγιναν πολλά βήματα, σε σημαντικούς θεσμούς, όπως στη Λυρική Σκηνή με τη Στρέλλα, έναν χώρο που μέχρι πρότινος θεωρούταν άβατο. Η παρουσία των τρανς είναι αναγκαία για τον στόχο της συμπερίληψης», ανέφερε αρχικά.
«Κάποτε, μια βοηθός μου ανέφερε το εξής: ως τρανς συνδυάζεις δύο κόσμους, έχεις τον ορθολογισμό του άνδρα και την ευαισθησία της γυναίκας, έχεις όλο το σύμπαν στα χέρια σου. Φέτος είχαμε την πρώτη σύρια μετανάστρια στο θέατρο και εγώ ερμήνευσα έναν cis γυναικείο ρόλο στην Επίδαυρο. Ως τρανς είμαστε πολύ πίσω στην εκπροσώπηση και, συγκριτικά με τους άλλους συνομιλητές, μιλάω σαν νήπιο. Απαιτείται μεγάλη προσπάθεια για να γίνουμε ορατές και όχι μονοδιάστατες. Πολλές φορές, τρανς χαρακτήρες παίζουν άντρες που μεταμφιέζονται σε γυναίκες, ενώ υπάρχουν διαθέσιμες τρανς ηθοποιοί. Στην τέχνη υπάρχει φυσικά ελευθερία. Εμείς από την πλευρά μας αποδείξαμε φέτος πως μπορούμε να υπάρχουμε στην τέχνη, δεν θέλουμε όμως η διαδικασία να θυμίζει άνοιγμα της πόρτας στον “φτωχό συγγενή”». Ως θετικός άνθρωπος εύχομαι πως όλα θα κυλήσουν προς το καλύτερο. Ως κίνητρο προς τους δημιουργούς θα μπορούσε να θεσπιστεί ένας διαγωνισμός θεατρικού/ σεναρίου με τρανς/non-binary άτομα», προσέθεσε.
Στη σημείο αυτό η Δήμητρα Παπαδοπούλου αναρωτήθηκε αν είναι απαγορευτικό ένας στρέιτ άντρας να υποδύεται γκέι ρόλους, όπως στην περίπτωση του Γιάννη Μπέζου στους Απαράδεκτους. Η Φένια Αποστόλου απάντησε πως στην τέχνη δεν υπάρχουν περιορισμοί και τα πάντα είναι θέμα ταλέντου, σχολιάζοντας παράλληλα ότι οι τρανς ηθοποιοί δεν έχουν ευκαιρίες να πρωταγωνιστήσουν σε οποιονδήποτε ρόλο, ενώ ο Ορέστης Ανδρεαδάκης σχολίασε πως όταν κατακτηθεί η ορατότητα των τρανς χαρακτήρων και ηθοποιών, τότε θα υπάρξει η δυνατότητα να ενσαρκώνονται οι ρόλοι αυτοί και από μη τρανς άτομα. Ο Ζαχαρίας Μαυροειδής με τη σειρά του εντόπισε τη ρίζα του προβλήματος στο ποιος έχει το μικρόφωνο στα χέρια και το βήμα να αφηγηθεί τις ιστορίες, τονίζοντας πως μέχρι τώρα αυτό το προνόμιο ίσχυε κατά συντριπτική πλειοψηφία για τους στρέιτ άνδρες.
Σε σχόλιο του κοινού για το πόσο σημαντικό είναι σε ένα σενάριο να μη σκιαγραφείται ένας γκέι χαρακτήρας με αποκλειστικό επίκεντρο τη σεξουαλική του ταυτότητα, αλλά με βάση κι άλλα στοιχεία, ο Βασίλης Κεκάτος συμφώνησε και προσέθεσε: «Όταν φτάσουμε στο σημείο οι queer χαρακτήρες να είναι ισότιμα μέλη της κοινωνίας και της τέχνης, τότε θα μιλήσουμε και για άλλες ιστορίες. Στην παρούσα φάση είναι σημαντικό να είναι λίγο πιο επιθετικά τα πράγματα. Σήμερα, επέλεξα να σας δείξω μια πιο επιθετική σκηνή από το Milky Way ακριβώς επειδή η βία είναι πάντα ενάντια στον γκέι χαρακτήρα, αλλά στη συγκεκριμένη σκηνή είδαμε βία από τον γκέι χαρακτήρα, στοιχείο που έχει ενδιαφέρον. Οι αλλαγές γίνονται σιγά σιγά και συζητήσεις σαν τη σημερινή καλώς διεξάγονται. Χρόνο με τον χρόνο το στοιχείο του διαφορετικού θα υπάρχει όλο και περισσότερο στις ζωές μας», τόνισε, αναφέροντας παράλληλα πως ο Γιάννης των Απαράδεκτων άνοιξε τον δρόμο για να φτάσουμε στο Milky Way.
Έπειτα, ο Ζαχαρίας Μαυροειδής αναφέρθηκε στο πώς γίνεται αντιληπτός ο αγώνας για συμπερίληψη και εκπροσώπηση από το στρέιτ κοινό που είναι θετικό απέναντι σε αυτή τη διαδικασία: «Πολλές φορές, οι στρέιτ “σύμμαχοί” μας στον αγώνα της εκπροσώπησης, αν και καλοπροαίρετοι, δυσκολεύονται να μπουν στα παπούτσια μας και να καταλάβουν πως η κοινωνία δεν είναι σύμμαχός μας. Επίσης, αδυνατούν να συναισθανθούν το βίωμά μας: μεγαλώνοντας, ξέρεις πως έχεις κάτι μέσα σου, το οποίο θα στεναχωρήσει τους αγαπημένους σου. Ενίοτε το δουλεύεις μέσα από την τέχνη, αλλά δεν παύει να είναι μια εσωτερική πρόκληση», ανέφερε. Η Δήμητρα Παπαδοπούλου έκλεισε τη δική τη τοποθέτηση με τη ρήση του Οδυσσέα Ελύτη “κάποτε το παρελθόν θα μας αιφνιδιάσει με τη δύναμη της επικαιρότητάς του”, ενώ στη συνέχεια έγινε αναφορά από το κοινό και τους ομιλητές στην ελλιπή παρουσία ιστοριών που αφορούν ομόφυλα ζευγάρια γυναικών στην ελληνική τηλεόραση και στον ελληνικό κινηματογράφο.
Ολοκληρώνοντας την εκδήλωση, ο Ορέστης Ανδρεαδάκης ευχαρίστησε τους ομιλητές για την παρουσία τους, αλλά και τη Mastercard, χορηγό της εκδήλωσης, κλείνοντας με την ευχή να φτάσουμε κάποτε σε ένα υψηλό επίπεδο συμπερίληψης ώστε οι τρανς χαρακτήρες να μην αντιμετωπίζονται αποκλειστικά με γνώμονα τη σεξουαλική τους ταυτότητα στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση.