Συνεργασία UNICEF και Συνηγόρου του Πολίτη για τα παιδιά

Το Γραφείο της UNICEF στην Ελλάδα και ο Συνήγορος του Πολίτη παρουσίασαν την Τρίτη, 12 Απριλίου, στο Σεράφειο του Δήμου Αθηναίων την έκθεση «Οι επιπτώσεις των περιοριστικών μέτρων COVID-19 στα Δικαιώματα του Παιδιού», καταγράφοντας τις σοβαρές συνέπειες της πανδημίας για τα παιδιά και τους νέους στη χώρα.   

H έρευνα στην οποία βασίζεται η έκθεση εκπονήθηκε το 2021 παράλληλα σε 13 χώρες. Στην Ελλάδα, εκπονήθηκε από το Συνήγορο του Πολίτη σε συνεργασία με το Γραφείο της UNICEF στην Ελλάδα και βασίστηκε ιδίως στην ανάλυση στοιχείων που συλλέχθηκαν μέσω ερωτηματολογίων που διανεμήθηκαν ηλεκτρονικά σε παιδιά, γονείς, εκπαιδευτικούς και άλλους επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στο πεδίο της παιδικής προστασίας, καθώς και σε σχετική βιβλιογραφία, νομοθεσία και νομολογία  με αναφορά στα μέτρα που θεσμοθετήθηκαν την περίοδο Μαρτίου 2020 - Φεβρουαρίου 2021.  Σχετικά με τα ερωτηματολόγια, επισημαίνεται ότι απευθύνονταν σε παιδιά διαφορετικών βαθμίδων εκπαίδευσης, σε γονείς/κηδεμόνες και σε επαγγελματίες. Στη μελέτη συμμετείχαν 863 άτομα, εκ των οποίων 361 ήταν παιδιά, 56% κορίτσια και 44% αγόρια. 

Περαιτέρω, στις επί μέρους θεματικές (εκπαίδευση, ψυχική υγεία, ενδοοικογενειακή βία) αξιοποιήθηκαν τα πρακτικά και οι συστάσεις που προέκυψαν από τη διαβούλευση της Ομάδας Εφήβων Συμβούλων του Συνηγόρου του Πολίτη που εργάστηκε εντατικά στα ζητήματα των επιπτώσεων των περιοριστικών μέτρων της πανδημίας, καθώς επίσης -στο σκέλος της εξέτασης της θεματικής της εκπαίδευσης- και το πόρισμα του Συνηγόρου του Πολίτη με τίτλο «Εκπαιδευτική ένταξη παιδιών που διαβιούν σε Δομές και ΚΥΤ του Υπουργείου Μετανάστευσης & Ασύλου» που δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο του 2021. 

Τα αποτελέσματα της έρευνας κατέδειξαν με σαφήνεια ότι, στους τομείς της εκπαίδευσης, της ψυχικής υγείας αλλά και της ενδοοικογενειακής βίας, τα περιοριστικά μέτρα για την διαχείριση και αντιμετώπιση της πανδημίας δημιούργησαν σειρά προκλήσεων που επηρέασαν σημαντικά την ζωή και την υγεία των παιδιών. 

Στην εκπαίδευση, η διδακτική ύλη και η διδασκαλία δεν φαίνεται να προσαρμόστηκαν αρκετά ικανοποιητικά στις ανάγκες της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, ενώ φαίνεται να υπήρξε ανάγκη για  συνολικά μια πιο διαδραστική και βιωματική προσέγγιση για τα παιδιά. Επίσης  παρατηρήθηκε αποκλεισμός μαθητριών και μαθητών από την εκπαίδευση, καθώς δεν είχαν την υλικοτεχνική υποδομή ή τις απαραίτητες τεχνικές γνώσεις για να την αξιοποιήσουν. Ταυτόχρονα, οι εκπαιδευτικοί δεν έλαβαν την κατάλληλη υποστήριξη, προκειμένου να ανταποκριθούν στις νέες συνθήκες και τις ανάγκες που προέκυψαν από αυτές. Η περιορισμένη  διαβούλευση με μαθητικές κοινότητες καθ’ όλη τη διάρκεια εφαρμογής  του  μέτρου  της  εξ’  αποστάσεως  εκπαίδευσης,  ενίσχυσε  το αίσθημα αποκλεισμού των μαθητριών και μαθητών από τη διαδικασία λήψης αποφάσεων που τα αφορούν, ενώ περισσότερο φαίνεται να επηρεάστηκαν τα πιο ευάλωτα παιδιά (Pομά, μεταναστευτικού/προσφυγικού προφίλ, με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες κ.ά.).

Στην ψυχική υγεία, η  έλλειψη   άμεσης   επαφής   με   φίλους και  συμμαθητές οδήγησε  σε  αλλαγές  στη συμπεριφορά   των   παιδιών,   τα   οποία   ένιωθαν περισσότερο  άγχος  και  εκδήλωναν  προβλήματα συμπεριφοράς, ενώ η  ψυχολογική  πίεση  στα  παιδιά  αυξήθηκε  σημαντικά από την έναρξη των μέτρων της πανδημίας, ιδιαίτερα μετά  το  κλείσιμο  των  σχολείων.  Παράλληλα,  η πρόσβαση των παιδιών σε υπηρεσίες παιδικής ψυχικής υγείας ήταν δυσκολότερη, με περίπου 9 στους 10 γονείς να αναγνωρίζουν ότι τα παιδιά τους αντιμετώπισαν προκλήσεις στο πεδίο της ψυχικής υγείας, χωρίς ωστόσο να ζητούν βοήθεια από ειδικούς.   

Σε σχέση με την ενδοοικογενειακή βία επισημάνθηκε, μεταξύ άλλων, η  αδυναμία  έγκαιρης  αναγνώρισης  των ενδείξεων  σε  περιόδους  αναστολής  λειτουργίας  των σχολείων  λόγω  της  διακοπής  της  επαφής  ανάμεσα  σε παιδιά και εκπαιδευτικούς, της κοινωνικής αποστασιοποίησης και της περιορισμένης δυνατότητας των παιδιών να ζητήσουν βοήθεια, ενώ αναδείχθηκε περαιτέρω η ανάγκη ενίσχυσης των κοινωνικών υπηρεσιών, ώστε σε συνεργασία με τις σχολικές μονάδες να εντοπίζουν  εγκαίρως  τις  οικογένειες  που  αντιμετωπίζουν αυξημένες προκλήσεις. 

«Είναι σημαντικό να θεσμοθετηθούν διαδικασίες που θα αξιολογούν την επίδραση στα δικαιώματα των παιδιών όχι μόνο για να διασφαλίζεται ότι τα σχέδια νόμου δεν επιδρούν αρνητικά στα δικαιώματα των παιδιών, αλλά και για να προωθούν το βέλτιστο συμφέρον τους», δήλωσε ο Εκπρόσωπος του Γραφείου της UNICEF στην Ελλάδα, κος Luciano Calestini.

Η Boηθός Συνήγορος του Πολίτη για τα Δικαιώματα του Παιδιού, κα Θεώνη Κουφονικολάκου επίσης δήλωσε: «Είμαστε στο σταυροδρόμι μεγάλων αλλαγών. Τα βαθιά τραύματα της πανδημίας, εσχάτως ο πόλεμος στην Ουκρανία και η νέα διαφαινόμενη οικονομική κρίση πιθανά θα οδηγήσουν, σε αύξηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού και επομένως σε νέες πολυσχιδείς και μη εύκολα αναστρέψιμες παραβιάσεις των δικαιωμάτων των παιδιών.» 

Στην εκδήλωση, την οποία συντόνισε η κα Σοφία Παπαρσένη, μέλος της Ομάδας Εφήβων Συμβούλων 2021 του Συνηγόρου του Πολίτη, απεύθυνε χαιρετισμό  η Υφυπουργός Υγείας κα Ζωή Ράπτη, ο Συνήγορος του Πολίτη κος Ανδρέας Ποττάκης και ο Εκπρόσωπος της UNICEF στην Ελλάδα κος Luciano Calestini. Την μεθοδολογία της έκθεσης παρουσίασε ο Δρ. Αντώνιος Κουρουτάκης,  Επίκουρος Καθηγητής του Πανεπιστημίου IE της Μαδρίτης και εξωτερικός συνεργάτης του γραφείου της UNICEF στην Ελλάδα για την εκπόνηση της έκθεσης.

Η Boηθός Συνήγορος του Πολίτη για τα Δικαιώματα του Παιδιού, κα Θεώνη Κουφονικολάκου, παρουσίασε τα βασικά ευρήματα και συστάσεις της έκθεσης και η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με την μορφή ανοιχτής συζήτησης σε  πάνελ στο οποίο συμμετείχαν η κα Κουφονικολάκου, ο κος Κουρουτάκης και η κα Αντιγόνη Αγγελάκη, Υπεύθυνη Παιδικής Προστασίας του γραφείου της UNICEF απαντώντας σε συγκεκριμένες ερωτήσεις που τέθηκαν από την κα Σοφία Παπαρσένη και την κα Ροζίνα Μπέρτου, οι οποίες εκπροσώπησαν την Ομάδα Εφήβων Συμβούλων του Συνηγόρου του Πολίτη.

Μπορείτε να διαβάσετε την Έκθεση εδώ.

Σχετικά με την UNICEF

Η UNICEF μέσα από τα προγράμματά της προωθεί τα δικαιώματα και την ευημερία κάθε παιδιού, ανά τον κόσμο. Μαζί με τους εταίρους μας, εργαζόμαστε σε 191 χώρες και περιοχές ώστε να μετατρέψουμε αυτή τη δέσμευση σε πράξη, εστιάζοντας τις προσπάθειες μας προς όφελος των πλέον ευάλωτων και αποκλεισμένων παιδιών αλλά και όλων των παιδιών του κόσμου. Μάθετε περισσότερα για το έργο της UNICEF στην Ελλάδα και τον κόσμο στο www.unicef.org/greece