When Artists Change the World
Στις 11 Δεκεμβρίου, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με πρωτοβουλία του Ευρωβουλευτή Αλέξη Γεωργούλη, πραγματοποιήθηκε εκδήλωση με τίτλο «Τέχνη, Πολιτική και Κοινωνία: Όταν οι Καλλιτέχνες Αλλάζουν τον Κόσμο. Παρελθόν, Παρόν και Μέλλον». Η εκδήλωση είχε σκοπό να αναδείξει το ρόλο της τέχνης στην πολιτική και στη διαμόρφωση της κοινωνίας. Πιο συγκεκριμένα, έθεσε προβληματισμούς και ξεκίνησε μια αμφίδρομη και εποικοδομητική συζήτηση με εκπροσώπους των τεχνών και ακαδημαϊκούς για το ποια θα έπρεπε να είναι η συμβολή των τεχνών στην διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Στην εκδήλωση μίλησαν οι:
Νίκος Τρανός, Γλύπτης, Καθηγητής και Πρύτανης της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών
Γιώργος Χαρβαλιάς, Ζωγράφος, Καθηγητής της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών
Louise Haxthausen, Διευθύντρια του Γραφείου Διασύνδεσης της UNESCO και Εκπρόσωπος της UNESCO στην Ε.Ε.
Σπυρίδων Συρόπουλος, Καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Δημήτρης Λιγνάδης, Καλλιτεχνικός Διευθυντής Εθνικού Θεάτρου, Σκηνοθέτης, Ηθοποιός
Γιάννης Ζουγανέλης, Μουσικός, Ηθοποιός και Καθηγητής στην Ακαδημία του Μονάχου
Λάκης Λαζόπουλος, Συγγραφέας, Ηθοποιός, Σκηνοθέτης
Γιώργος Χωραφάς, Ηθοποιός
Αλέξανδρος (Αλέξης) Γεωργούλης, Ευρωβουλευτής
Pauline Durand-Vialle, Διευθύντρια της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Σκηνοθετών Οπτικοακουστικών Έργων
Σοφία Μουτίδου, Ηθοποιός, Stand-up Comedian και Youtuber
Αλέξανδρος Ρωμανός Λιζάρδος, Κριτικός Κινηματογράφου, Θεατρολόγος, Σκηνοθέτης
Τζένη Αρσένη, Σκηνοθέτις - Δραματουργός, Υποψήφια Ευρωβουλευτής ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτικής Συμμαχίας
Ο Αλέξης Γεωργούλης δήλωσε για την πρωτοβουλία του αυτή: «Η εκδήλωση ξεκίνησε με μια ιστορική αναδρομή που ανέδειξε σημαντικά παραδείγματα για να καταλήξει στο σήμερα και στο ρόλο της τέχνης για την συμμετοχική δημοκρατία και τον πλουραλισμό στην Ευρωπαϊκή Ένωση».
Μια αναδρομή αναγκαία, όπως σημείωσε και ο Πρύτανης της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών κ. Νίκος Τρανός : «Θα πρέπει να ιχνηλατήσουμε την πορεία της τέχνης στην ιστορία από τον ρόλο της ως της θεραπαινίδας της θρησκείας ως την κατάκτηση της αυτονομίας της’’
Όπως δήλωσε ο Ευρωβουλευτής «Αφορμή της εκδήλωσης μας αποτέλεσε η αρχική απόφαση της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να μην συμπεριλάβει την λέξη «Πολιτισμός» στον τίτλο του σχετικού χαρτοφυλακίου. Παράλληλα με την επιτυχή έκβαση της ημερίδας μας, άλλη μια θετική εξέλιξη σημειώθηκε. Κατόπιν του αιτήματος μου που απέστειλα στην Πρόεδρο με την μορφή επιστολής, όπου ζήτησα επιτακτικά να ανακαλέσει την παραπάνω απόφασή, ο τίτλος που ορίστηκε τελικά για την Γενική Διεύθυνση που αναλαμβάνει η Μαρία Γκάμπριελ είναι «Καινοτομία, Έρευνα, Πολιτισμός, Εκπαίδευση και Νεολαία». Μετά την πρώτη αυτή επιτυχία, στόχος μας είναι να ενισχύσουμε τον διάλογο για την συμβολή του πολιτισμού στην Ευρωπαϊκή ενοποίηση και να τον προωθήσουμε πέραν των συζητήσεων εντός του Ευρωκοινοβουλίου. Ούτως ώστε, στον αναδυόμενο Ευρωπαϊκό δήμο, όλοι οι πολίτες να έχουν την δυνατότητα να συμμετέχουν ενεργά στην διαδικασία λήψης αποφάσεων, με βάση την αλληλεγγύη, την προάσπιση της διαφορετικότητας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εν γένει».
Κοινός τόπος στις ομιλίες όλων ήταν η ανάγκη να μάθουμε από τις αξίες που μεταφέρει ο πολιτισμός και οι τέχνες. Όπως σημείωσε ο Γιάννης Ζουγανέλης «η πολιτική θα ήταν τελείως διαφορετική αν μπορούσε να χρησιμοποιήσει την λογική της τέχνης, η οποία φέρνει τους ανθρώπους πιο κοντά», ενώ «ο πολιτισμός είναι η γνώση που φέρνει από το παρελθόν στο μέλλον μια αλήθεια και την εξελίσσει».
Η Louise Haxthausen Διευθύντρια του Γραφείου Διασύνδεσης της UNESCO και Εκπρόσωπος της UNESCO στην Ε.Ε. ενημέρωσε τους παρευρισκόμενους ότι «για το ρόλο που διαδραματίζει ο καλλιτέχνης στην βιώσιμη ανάπτυξη η UNESCO εκκινεί μια πρωτοβουλία εντός του θεματολογίου για το 2030 και των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης με συγκεκριμένους δείκτες που να καταγράφουν την συμβολή τους».
Ο Αλέξανδρος Ρωμανός Λιζάρδος, Κριτικός Κινηματογράφου, Θεατρολόγος, Σκηνοθέτης αντέταξε ότι ‘’Οι πολιτικοί θεωρούν την τέχνη στα πρακτικά ζητήματα, είναι μια υποχρέωση που κάπως θα την διαχειριστούν, σαν ζήτημα που μπορεί να έχει μετρήσιμα αποτελέσματα και σαν τέτοιο αποτιμάται’’.
O Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου, Δημήτρης Λιγνάδης στην παρέμβαση του με θέμα την βιωματική διδασκαλία και την εκπαίδευση μέσω του θεάτρου επεσήμανε ότι «όταν συζητάμε για τις έννοιες πολίτης, πολιτισμός και πολιτική πρέπει να σκεφτούμε την σημασία τους». Για τον κ. Λιγνάδη «οποιαδήποτε πράξη γίνεται δημόσια είναι πολιτική πράξη».
Η ηθοποιός Σοφία Μουτίδου, πολύ γλαφυρά είπε ότι «Η τέχνη μπορεί να κάνει το ύψιστο. Μπορεί να τιμήσει την αξία της καθημερινότητας. Αν δεις ότι θα μπορούσες να είσαι ένα έργο τέχνης δεν θα επέτρεπες ποτέ να σε υποτιμούν πολιτικές πράξεις και πρακτικές».
Άλλωστε ‘’Η τέχνη γίνεται παράγοντας ενός κοινωνικού πράττειν και κοινωνικής αφύπνισης’’ όπως ανέφερε ο ζωγράφος και Καθηγητής της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών Γιώργος Χαρβαλιάς.
«Οφείλουμε να παλεύουμε για έναν δίκαιο κόσμο όπου θα υπάρχει σεβασμός ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αυτή είναι η ουσία του πολιτισμού.» τόνισε η Τζένη Αρσένη, Σκηνοθέτις - Δραματουργός.
Στην εκδήλωση παρενέβησαν με βίντεο ο Λάκης Λαζόπουλος, Συγγραφές, Ηθοποιός και Σκηνοθέτης και ο Γιώργος Χωραφάς, ηθοποιός. Ο κ. Λαζόπουλος υπογράμμισε τον ρόλο του καλλιτέχνη σήμερα: «Οι καλλιτέχνες στο κάδρο των σημερινών αναγκών μπορούν να μεταφέρουν καλύτερα το μήνυμα μιας κοινωνίας. Η κοινωνία δείχνει σημάδια για την κατεύθυνση της και οι καλλιτέχνες τα αφουγκράζονται». Ενώ ο Γιώργος Χωραφάς απευθυνόμενος στους πολιτικούς και νομοθέτες τους κάλεσε να μην βλέπουν τους καλλιτέχνες ως εμπόδιο ή ότι θέλουν να κάνουν την ζωή τους πιο πολύπλοκη. Αντιθέτως την εμπλουτίζουν, «ανοίγουμε ορίζοντες που ακόμη και η τεχνητή νοημοσύνη δεν θα ανακάλυπτε ποτέ». Τους κάλεσε να μην κάνουν το λάθος να θεωρήσουν ότι ‘’πρέπει να καλυφθούν όλες οι ανάγκες της ανθρωπότητες και να αφήσουν σε δεύτερη μοίρα τις τέχνες. Αυτό γιατί «Ακόμα και σε συνθήκες απόλυτης κρίσης οι τέχνες είναι απαραίτητες για να διατηρήσουν και να βελτιώσουν την ζωή».
Την ανάγκη προστασίας των καλλιτεχνών τόνισε η εκπρόσωπος και Διευθύντρια της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Σκηνοθετών Οπτικοακουστικών Έργων, Pauline Dureand - Vialle λέγοντας πως ‘’Θα πρέπει να έχουμε υψηλά πρότυπα για την διαφύλαξη της ελευθερίας της έκφρασης έναντι αντίθετων δυνάμεων και δυνάμεων της αγοράς πάντα με γνώμονα τις ανάγκες της κοινωνίας.’’
Τέλος, ο Καθηγητής κ. Συρόπουλος υποστήριξε ότι, «ο καλλιτέχνης δεν αλλάζει απλά τον κόσμο. Γοητεύεται από αυτόν. Τον αφήνει να τον κυριαρχήσει και μετά τον κυοφορεί μέσα του και τον γεννά από την αρχή. Του δίνει ζωή και τον ανατρέφει. Του δίνει αρχές σαν γονιός και μετά τον αφήνει μόνο του αυτόν τον κόσμο να πορευτεί από αυτήν την αφετηρία που λέγεται καλλιτέχνης».