Dovlatov – Εξόριστος Συγγραφέας

Παραγωγή: Ρωσία/Πολωνία/Σερβία – 2018 

Διάρκεια: 126 λεπτά 

Είδος: Δραματική Βιογραφία 

Βαθμολογία: * * * * 

Σκηνοθεσία: Aleksey German Jr. 

Πρωταγωνιστούν:  Milan Maric, Danila Kozlovsky, Helena Sujecka, Artur Beschastny, Elena Lyadova, Anton Shagin, Svetlana Khodchenkova, Piotr Gasowski, Eva Gerr, Hanna Sleszynska.  

Έξι μέρες από τη ζωή του συγγραφέα Σεργκέι Ντοβλάτοφ, στις οποίες προσπαθεί να διατηρήσει το ταλέντο, την αξιοπρέπεια και την καλλιτεχνική του ταυτότητα στη Σοβιετική Ένωση του 1970, ενώ την ίδια στιγμή βλέπει τους συναδέλφους του να καταπιέζονται από τη γραφειοκρατία του καθεστώτος.

Ήταν άραγε βροχερός και γκρίζος ο Νοέμβρης του 1971 στο Λένινγκραντ; Έτσι μοιάζει να πιστεύει ο Αλεξέι Γκέρμαν, σκηνοθέτης του Ντοβλάτοφ και άξιος διάδοχος του συνώνυμου σκηνοθέτη πατέρα του. Μπορεί και να ήταν άλλωστε, αντανακλώντας τη θλίψη που ξεχείλιζε από καρδιές κλειστές και όνειρα ακυρωμένα από ένα μηχανισμό που ισοπέδωνε οτιδήποτε πήγαινε να ξεχωρίσει και να λοξοδρομήσει από την επίσημη κρατική αντίληψη για τη ζωή, την τέχνη, την πολιτική, το ο,τιδήποτε! Και μεγαλύτερος εχθρός από όλους για το αγκυλωμένο σοβιετικό καθεστώς της εποχής του Μπρέζνιεφ ήταν βέβαια το χιούμορ. Σαρκαστικό, ειρωνικό, πικρό και διεισδυτικό το διέθετε άφθονο ο Σεργκέι Ντοβλάτοφ, 30χρονος τότε συγγραφέας, άνεργος, άεργος και αδημοσίευτος. Χωρισμένος, με μια μικρή κόρη που ζούσε με τη μητέρα της, και με μια ηλικιωμένη χήρα μητέρα που δούλευε και για τους δύο, ο Σεργκέι περιπλανιόταν στους διαδρόμους της εξουσίας προσπαθώντας μάταια να υπάρξει καλλιτεχνικά. Στα διαλείμματα έκανε παρέα με ποιητές όπως ο μετέπειτα Νομπελίστας Ιωσήφ Μπρόντσκι και με μαυραγορίτες όπως ο Ντάβιντ. Μικρή λεπτομέρεια: η εβραϊκή καταγωγή του δεν βοηθούσε καθόλου την «περίπτωσή» του σε μια κρυπτοαντισημιτική κοινωνία όπως η Σοβιετική.

Αυτές τις λίγες μέρες από τη ζωή του μετέπειτα δημοφιλέστερου Ρώσου συγγραφέα του 20ου αιώνα ζωντανεύει ο Γκέρμαν, σαν μια σειρά ιμπρεσιονιστικών σεκάνς περιπλάνησης ανάμεσα στη σκληρή πραγματικότητα και το φαντασιακό του πανύψηλου αλλά χαμηλόφωνου αυτού καλλιτέχνη. Δύσκολο το εγχείρημα, αφού το υπέροχο σενάριο δεν ακολουθεί την πεπατημένη αλλά μοιάζει με μια πορεία κινούμενη σε κύκλους, ωστόσο αναδεικνύεται μέσα από την αριστουργηματική φωτογραφία του μάστορα Λούκας Ζαλ (υποψήφιου φέτος για Oscar για τον Ψυχρό Πόλεμο) που αναδημιουργεί αισθητικά και χρωματικά τη δεκαετία του 70 και την σκηνογραφική διεύθυνση και τα κοστούμια της  Ελένα Οκόπναγια, για τα οποία και τιμήθηκε η ταινία με Αργυρή Άρκτο Καλλιτεχνικού Επιτεύγματος στο περσινό φεστιβάλ Βερολίνου.  

Ο ανερχόμενος νεαρός Σέρβος σταρ Μίλαν Μάριτς χτίζει με ακρίβεια το πορτραίτο ενός καλλιτέχνη σε βουβή απόγνωση λίγο πριν κάνει το μεγάλο βήμα της λύτρωσης. Κι όπως είπε κάποτε ο Μπρόντσκι «όποιος έζησε τη ζωή του στη Σοβιετική Ένωση, δικαιούται μια θέση στον Παράδεισο». Αυτή η μελαγχολική ελεγεία σε αποχρώσεις του κίτρινου και του γκρίζου, μοιάζει να συμφωνεί.

Διανομή: ΑΜΑ Films 

Στις αίθουσες από 21.02.19