Βάλια Κάλντα
Εθνικοί δρυμοί μοναδικοί στην Ελλάδα, οικοσυστήματα πραγματικά. Θησαυροφυλάκια της φύσης, ποτάμια που σμιλεύουν τα τοπία με απαράμιλλη μαεστρία και ορεινά χωριά γνήσια Ελληνικά, αν τα συνδυάσετε με διάθεση εξερεύνησης και περιπέτειας, θα σας κάνουν να λατρέψετε για πάντα τον ξεχωριστό αυτό Μακεδονικό τόπο.
Η περιοχή που συγκεντρώνει το μεγαλύτερο αριθμό επισκεπτών εκτός από το χιονοδρομικό της Βασιλίτσας, είναι ο Εθνικός δρυμός της Βάλια Κάλντα, που ανήκει στο σημαντικότατο εθνικό δρυμό της Πίνδου. Η ''ζεστή κοιλάδα'', όπως είναι η μετάφρασή της στα Ελληνικά, συμπεριλαμβανομένου του συνόλου του δρυμού, καλύπτει μια έκταση 34 περίπου τετ.χλμ. και περιβάλλεται από εντυπωσιακές βουνοκορφές. Για να καταλάβετε τη σημασία του δρυμού αξίζει να αναφέρουμε ότι στο δάσος ευδοκιμούν 30 είδη δένδρων, θάμνων και σπάνιων λουλουδιών, ενώ βρίσκουν καταφύγιο σπάνια αρπακτικά πτηνά, όπως ο βασιλαετός. Οι μόνιμοι κάτοικοι του είναι οι αρκούδες, οι αγριόγιδες και πολλά ζαρκάδια. Ο αδιαφιλονίκητος ''βασιλιάς'' είναι η καφέ αρκούδα, που βυθίζεται σε χειμερία νάρκη το χειμώνα.
Για να γνωρίσετε τα μυστικά της Βάλια Κάλντα θα πρέπει να την επισκεφθείτε πριν την αποκλείσουν τα χιόνια. Έτσι, η περίοδος στα τέλη Οκτωβρίου - αρχές Νοεμβρίου θεωρείται η ιδανικότερη. Χάρη στο εύφορο υπέδαφος λόγω των πετρωμάτων, αλλά και των έντονων βροχοπτώσεων, κυριαρχούν τεράστιες εκτάσεις δασών οξιάς, μαύρου πεύκου και αρκετών ρόμπολων, που είναι ένα χαρακτηριστικό δένδρο της περιοχής. Σε πολλά σημεία της Βάλιας Κάλντα φυτρώνουν μεγάλα λευκά μανιτάρια.
Οι δύο βασικές πύλες εισόδου είναι από το χωριό Μηλιά μετά το Μέτσοβο, όπως ερχόμαστε από τα Ιωάννινα και από το χωριό Περιβόλι του Νομού Γρεβενών.
Οι ομορφιές του Νομού Γρεβενών δεν εξαντλούνται ευτυχώς μόνο στη Βάλια Κάλντα αφού φιλοξενεί πανέμορφα ορεινά χωριά, διασχίζεται από ένα ποταμό πραγματικό γλύπτη της φύσης, το Βενέτικο, και φιλοξενεί μερικά από τα εντυπωσιακότερα γεφύρια της Ηπείρου και της Μακεδονίας.
Διάλεξα για παραμονή μου τη Θέση Πανόραμα που βρίσκεται κοντά σε όλα τα σημαντικά αξιοθέατα του νομού και διαθέτει, όπως και η γειτονική Αλατόπετρα, μερικά ποιοτικά τουριστικά καταλύματα. Το χωριό τους χειμερινούς μήνες κατακλύζεται από αμέτρητους επισκέπτες, αφού το χιονοδρομικό κέντρο της Βασιλίτσας απέχει μόλις 3χλμ. Οι πρωινές δροσοσταλίδες στόλιζαν ακόμα τα φωτεινά χρώματα των φύλλων των δένδρων και το οδοιπορικό μόλις άρχιζε. Πρώτη στάση σ' ένα από τα ιστορικότερα γεφύρια της περιοχής, αυτό του Ζιάκα, αφού κτίσθηκε το 19ο αιώνα. Παίρνοντας νότια κατεύθυνση έφθασα στο Σπήλαιο. Η οδήγηση ήταν ένα πραγματικό τεστ αδρεναλίνης αφού δίπλα μου έχασκαν κάθετα βράχια και γκρεμοί πραγματικοί άβυσσοι. Το βλέμμα χανόταν στους μακρινούς ορίζοντες των Γρεβενιώτικων βουνών και μετά από λίγο έφθασα στο πανέμορφο χωριό. Στην είσοδο του ένα μικρό άλσος περίμενε να φιλοξενήσει τους επισκέπτες και να τους προσφέρει μια απλόχερη θέα όμοια με αυτή που απολαμβάνουμε πετώντας με το αεροπλάνο.
Το Σπήλαιο προσελκύει πολλούς επισκέπτες γι'αυτό και η μικρή γραφική του πλατεία είναι γεμάτη από ταβερνάκια και καφενεδάκια. Το ανάγλυφο του χωριού είναι πανέμορφο και από την νότια πλευρά του προσφέρει άλλη μια συγκλονιστική θέα των γύρω βουνών αλλά και του φαραγγιού της Πορτίτσας, που μόλις διακρίνεται στο βάθος της κοιλάδας. Η λέξη Σπήλαιο δεν υποδηλώνει την ύπαρξη κάποιας σπηλιάς αλλά ένα απότομο βράχο, όπως δηλώνεται και στην αρχαιότητα. Το σημαντικότερο αξιοθέατο του χωριού είναι η μονή της Παναγίας της Σπηλιώτισσας που κτίσθηκε το 1633. Βγαίνοντας από το χωριό και ακολουθώντας ένα κατηφορικό χωματόδρομο μετά από 5χλμ. περίπου με περίμενε το απόκοσμο θέαμα του φαραγγιού της Πορτίτσας και του ομώνυμου γεφυριού. Ο δρόμος είναι βατός μόνο όταν έχει καλό καιρό, ενώ για να το επισκεφθεί κανείς όταν βρέχει θα πρέπει να διαθέτει μηχανοκίνητο όχημα 4Χ4. Το Γεφύρι της Πορτίτσας είναι από τα εντυπωσιακότερα της Μακεδονίας αφού είναι κτισμένο στη βάση δύο κάθετων βράχων που ο ένας σχεδόν αγγίζει σε κάποιο σημείο τον άλλο. Το μήκος του είναι 34μ. και κτίσθηκε το 1743. Συγκεντρώνει αμέτρητους φίλους της πεζοπορίας καθώς προσφέρεται για ''στενές επαφές'' με την ονειρική φύση. Από το Σπήλαιο υπάρχει και ένα εύκολο διακριτό μονοπάτι που οδηγεί στο Φαράγγι. Ο ποταμός κυλάει σχετικά ήρεμα τους φθινοπωρινούς μήνες και μπορεί κάποιος να το διασχίσει μέχρι να φθάσει στα σπλάχνα του φαραγγιού εφόσον το επιτρέπουν οι συνθήκες. Η περιοχή της Πορτίτσας είναι από τις πλέον φωτογραφημένες και όχι άδικα.
ΒΑΛΙΑ ΚΑΛΝΤΑ
Η επιβίβαση σε τζιπ είναι μονόδρομος για να φθάσει κανείς όσο το δυνατό πιο κοντά στα μυστικά της Βάλια Κάλντα. Η επιβίβαση γίνεται λίγο πριν το χωριό Περιβόλι που βρίσκεται ΝΔ του Πανοράματος. Καθώς το αυτοκίνητο προχωρούσε τα δένδρα σκέπαζαν τον ουρανό και τα μόνα χρώματα ήταν αυτά στις αποχρώσεις του κόκκινου. Κάθε στροφή μας έφερνε όλο και κοντύτερα στην καρδιά του δάσους. Όταν αφήσαμε τα τζιπ και ξεκινήσαμε το περπάτημα, το μόνο που ακουγόταν ήταν το τραγούδι κάποιου πουλιού και ο ήχος από το Αρκουδόρεμα που κυλούσε εκεί κοντά. Σας προτείνω ένα χαλαρωτικό πικ-νικ για να απολαύσετε το σπάνιο αυτό φυσικό σκηνικό με όλες σας τις αισθήσεις. Επιστρέφοντας κάναμε μία στάση για ένα καφεδάκι στη γραφικότερη πλατεία στο Περιβόλι, ένα από τα ομορφότερα χωριά των Γρεβενών. Χτισμένο σε υψόμετρο 1.400μ. περίπου είναι το δεύτερο μεγαλύτερο χωριό της περιοχής μετά την Σαμαρίνα. Από μακριά έμοιαζε και αυτό σαν ζωγραφιά, αφού το ''στεφάνωναν'' τα χρώματα της φωτιάς. Δυστυχώς όμως με το που κλείνει η Βάλια Κάλντα το χειμώνα, το χωριό ερημώνει και όλοι ζουν με την προσδοκία της Άνοιξης.
ΣΑΜΑΡΙΝΑ
Παίρνοντας κατεύθυνση δυτική κατευθύνθηκα για τη Σαμαρίνα, έτοιμος να ζήσω και άλλες εκπλήξεις της περιοχής. Ακολουθώντας το δρόμο Γρεβενών-Σαμαρίνας πριν το οικισμό Αετιά, χάρη στις υποδείξεις του ξενοδόχου που με φιλοξενούσε, ένας χωματόδρομος στο δεξί χέρι με οδήγησε σε μια τοποθεσία σπάνιας φυσικής ομορφιάς, που κρατάει όμως καλά κρυμμένα τις χάρες της από τους περαστικούς. Είναι το φαράγγι της Τσούργιακας, όπου το ποτάμι της Αετιάς πέφτει από ύψος 100μ. περίπου, σχηματίζοντας δύο μοναδικούς καταρράκτες. Για να ευχαριστηθείτε το θέαμα θα πρέπει όμως να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί, γιατί το μονοπάτι που οδηγεί σε ένα μικρό πλάτωμα είναι μικρό, επικίνδυνο και μερικές φορές οι πέτρες γλιστρούν. Συνεχίζοντας το δρόμο για τη Σαμαρίνα, η περιοχή γύρω από το χωριό είναι πνιγμένη στα έλατα και το τοπίο αν και ομιχλώδες είναι καθαρά Ελβετικό. Η Σαμαρίνα είναι το ψηλότερο χωριό στην Ελλάδα, κτισμένη σε υψόμετρο 1.450μ, αμφιθεατρικά στις πλαγιές του Σμόλικα. Το σημαντικότερο αξιοθέατο της είναι η εκκλησία της Παναγίας που κτίσθηκε γύρω στα 1800. Αυτό που την κάνει να ξεχωρίζει είναι ένα δένδρο που φύεται στην οροφή της και οι κάτοικοι θεωρούν ιερό. Το χωριό διαθέτει αρκετά παραδοσιακά σπίτια και η κεντρική πλατεία είναι γεμάτη από καφενεία και ψησταριές. Οι κρεατοφάγοι θα τη λατρέψουν αφού εκεί θα μπορέσουν να δοκιμάσουν όλες τις γεύσεις των κρεατικών στη σούβλα και τα κάρβουνα.
ΒΑΣΙΛΙΤΣΑ
Σε κοντινή απόσταση από τη Σαμαρίνα και ακολουθώντας νότια πορεία θα συναντήσετε το χιονοδρομικό της Βασιλίτσας, ένα από τα γνωστότερα κέντρα της Μακεδονίας. Φθάνοντας πια το απόγευμα, η τελευταία μου στάση ήταν στη Σμίξη, ένα χωριό πολύ κοντά στο χιονοδρομικό κέντρο, γι' αυτό και προσφέρει ικανοποιητικές ξενοδοχειακές υποδομές και χώρους εστίασης. Προκαλεί δε, τη ''ζήλια'' των άλλων χωριών της περιοχής αφού είναι το μόνο χωριό που παραμένει ''ζωντανό'' του χειμερινούς μήνες. Η Σμίξη πήρε το όνομα της από το σμίξη δύο μικρών ποταμιών που κυλάνε στις παρυφές της.
ΓΡΕΒΕΝΑ
Η περιοχή των Γρεβενών στηρίζει την οικονομία της βασικά στην αγροτική παραγωγή. Η περιοχή είναι η πρώτη στην Ελλάδα για την παραγωγή και καλλιέργεια μανιταριών. Το Σεπτέμβριο διοργανώνεται και Φεστιβάλ Μανιταριών, όπου πωλούνται όλες οι ποικιλίες που φύονται στη γύρω περιοχή.
Θα πάτε
Η απόσταση από την Αθήνα είναι 420χλμ. και διαρκεί γύρω στις 5 ώρες. Η πορεία είναι συνήθως Λαμία-Καλαμπάκα. Από Θεσσαλονίκη η απόσταση είναι 185χλμ. και θα έρθετε ακολουθώντας τη διαδρομή Θεσσαλονίκη-Βέροια-Κοζάνη μέσω Εγνατίας.
Θα μείνετε
Casa La Mundi (www.casalamundi.gr) στην θέση Πανόραμα.
Τυμφαια (www.tymfaia-hotel.gr) στην Αλατόπετρα.
Το αγναντι του Μπεγκα (www.toagnanti.gr) στους Φιλιππαίους.
La Moara (www.lamoara.com) στην Κρανιά.
Valia Nostra (www.valianostra.gr) στην Σμίξη.
Θα φάτε
Φτέλια και Σπήλαιο στο Σπήλαιο με παραδοσιακή κουζίνα κλασικά και τα δύο
Θεοχάρης στη Σμίξη
Γεροσμόλικας στη Σαμαρίνα, ο παράδεισος των κρεατοφάγων ανοιχτό όλο το χρόνο.
Στην ευρύτερη περιοχή των Γρεβενών δοκιμάστε όλα τα είδη μανιταριών μαγειρεμένα με όλους τους τρόπους όπως μανιτάρια γιαχνί, Τυρί Ανεβατό, Αρνί και χοιρινό κεμπάπ, αγριογούρουνο, πρασοτηγανιά, χωριάτικες πίτες και μούρες, που είναι συκωταριές και πνευμόνια αναμειγμένες με σκόρδο και ψημένες στη σούβλα.
Κείμενο - Φωτογραφία: Vangelis Korros
