27ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Η επίσημη τελετή έναρξης

Ιδιαίτερο χρώμα στην επίσημη έναρξη της φετινής διοργάνωσης έδωσε η παρουσίαση της τελετής από έξι παιδιά, μέλη της Εθνικής Ομάδας Ρομποτικής, η οποία συμμετείχε πρόσφατα στην Ολυμπιάδα Ρομποτικής στη Νότια Κορέα κερδίζοντας οκτώ μετάλλια. 

Με την παρουσία τους τίμησαν την εκδήλωση η Γενική Γραμματέας Σύγχρονου Πολιτισμού, Ελένη Δουνδουλάκη, ο Αντιπεριφερειάρχης Θεσσαλονίκης και Αναπληρωτής Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας, Κώστας Γιουτίκας, ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Στέλιος Αγγελούδης. 

Πρώτος πήρε τον λόγο ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Φεστιβάλ, Ορέστης Ανδρεαδάκης, ο οποίος καλωσόρισε το κοινό στο 27ο ΦΝΘ. «Κυρία Γενική Γραμματέα Σύγχρονου Πολιτισμού, Κύριε Αντιπεριφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας, Κύριε Δήμαρχε, φίλες και φίλοι του Φεστιβάλ. Όπως ξέρετε, έχουμε νέο πρόεδρο στο Διοικητικό μας Συμβούλιο, έναν άνθρωπο της πόλης αλλά και όλης της Ελλάδας, έναν εξαιρετικό ηθοποιό, τον Άκη Σακελλαρίου. Τον καλωσορίζω κι επισήμως στο Φεστιβάλ μας» ανέφερε αρχικά. 

«Το κεντρικό αφιέρωμα του φετινού φεστιβάλ είναι η Τεχνητή Νοημοσύνη. Το μέλλον μας. Γι’ αυτό αποφασίσαμε απόψε να φέρουμε το μέλλον εδώ, στη σκηνή του Ολύμπιον. Όχι, δεν θα παρουσιάσει την τελετή η Τεχνητή Νοημοσύνη, αλλά τα μέλη της Εθνικής Ομάδας Ρομποτικής, που διαγωνίστηκαν πριν περίπου έναν μήνα στην Ολυμπιάδα Ρομποτικής, στη Νότια Κορέα, επιστρέφοντας με οκτώ μετάλλια! Έχουμε κοντά μας, τόσο από την Αθήνα όσο και από τη Βόρεια Ελλάδα, 14 από τα μέλη της ομάδας, μαζί με τους καθηγητές τους και τον Πρόεδρο της Ελληνικής Ομοσπονδίας Αθλημάτων Ρομποτικής και Τεχνολογίας, τον κ. Εμμανουήλ Τσελέπη. Αρχικά, θα ήθελα να καλέσω στη σκηνή έξι από τα μέλη της εθνικής ομάδας. Θέλω να ακουστούν τα ονόματά τους δυνατά και καθαρά, και μετά να χειροκροτήσετε τα παιδιά με όλη σας τη ζεστασιά. Παρακαλώ να έρθουν στη σκηνή, από τις Σέρρες ο Απόλλων Τσελέπης, η Κατερίνα Όρλιακλη, ο Αναστάσης Ξανθούλης, και από την Αθήνα ο Αγγελος Τέλχα, η Ισαβέλλα Βογιατζή και ο Νικόλας Λεϊμονής». 

Αμέσως μετά, ακολούθησε η προβολή μιας ταινίας δυόμισι λεπτών που δημιούργησε η Εθνική Ομάδα Ρομποτικής. Όπως ανέφερε ο κ. Ανδρεαδάκης, «τα παιδιά χρειάστηκαν 17 λεπτά για τη δημιουργία του βίντεο μέσω AI, 2 λεπτά για την εξαγωγή σε υπολογιστή, 5 ώρες για τη συγγραφή του σεναρίου και 9 ημέρες για να καθοδηγήσουν σωστά το AI να υπακούσει στις καλλιτεχνικές τους οδηγίες» για να προσθέσει στη συνέχεια: «Καταλαβαίνετε ότι αυτό που συμβαίνει είναι κάτι μαγικό, το γεγονός ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη δίνει στα παιδιά το ερέθισμα να εκφραστούν μέσω του σινεμά. Σε παιδιά που δεν γνωρίζουν ίσως ούτε τον Χίτσκοκ, ούτε τον Ταραντίνο, ούτε καν τον Δαλιανίδη. Από την άλλη πλευρά, με την ύπαρξη της Τεχνητής Νοημοσύνης, πότε άραγε θα σταματήσουν να χρειάζονται οι ηθοποιοί και οι σεναριογράφοι; Πότε θα μπουν όρια στο τι μπορούμε και τι δεν μπορούμε να κάνουμε; Αυτά θα συζητήσουμε το επόμενο δεκαήμερο στο Φεστιβάλ μας μέσα από τις ταινίες, τα μάστερκλας, τις εκθέσεις και τις εκδόσεις μας. Η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι ένα συναρπαστικό εργαλείο. Μπορεί όμως να γίνει και ένα τρομακτικό και επικίνδυνο όπλο, αν δεν τεθούν όρια κι αν δεν θεσπιστούν κανόνες. Πρέπει να προφυλαχτούμε από ανθρώπους και οργανισμούς που μπορεί να τη χρησιμοποιήσουν ασύδοτα και να επωφεληθούμε από τα καλά που μας προσφέρει» ανέφερε χαρακτηριστικά. 

Στο σημείο εκείνο, η σκυτάλη πέρασε στα παιδιά της ομάδας που παρουσίασαν τους επόμενους ομιλητές. Τον λόγο πήρε αρχικά ο Απόλλων Τσελέπης: «Καλησπέρα σας, χαιρόμαστε πολύ που μας καλέσατε στη γιορτή σας, είναι για εμάς κάτι καινούριο, όπως ίσως για εσάς είναι κάτι καινούργιο αυτό που κάνουμε εμείς. Η ρομποτική είναι η αγάπη μας, και στόχος μας είναι να γνωρίζουν όλο και περισσότεροι άνθρωποι πώς μπορεί να κάνει τη ζωή μας αλλά και την τέχνη, το σινεμά, καλύτερη. Χωρίς περισσότερα λόγια όμως, καλώ στη σκηνή τη Γενική Διευθύντρια του Φεστιβάλ, Ελίζ Ζαλαντό». 

«Καλησπέρα κυρία Γενική Γραμματέα Σύγχρονου Πολιτισμού, Κύριε Αντιπεριφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας, Κύριε Δήμαρχε, κυρίες και κύριοι βουλευτές, φίλες και φίλοι. Η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι ένα μεγάλο δώρο. Αλλά μπορεί να φέρει κι ένα σκοτεινό μέλλον. Όταν η πραγματικότητα ξεπερνά τη μυθοπλασία, όταν η δυστοπία δεν ανήκει πια σε τολμηρά σενάρια αλλά καθορίζει τις ζωές μας, όταν οι ειδήσεις αγγίζουν την επιστημονική φαντασία σε έναν κόσμο όπου τίποτα δεν μοιάζει αληθινό, ένα μέσο παραμένει ζωτικό: το ντοκιμαντέρ. Τα 261 ντοκιμαντέρ μικρού και μεγάλου μήκους που θα παρουσιάσουμε φέτος αποτυπώνουν όλα όσα ζούμε σήμερα και μας καλούν να δούμε την πραγματικότητα όπως είναι, να θυμηθούμε ότι η αλήθεια δεν μπορεί να είναι σχετική, αλλά και να εκτιμήσουμε και πάλι την αξία της τέχνης του κινηματογράφου» επισήμανε η κ. Ζαλαντό. 

«Τους τελευταίους μήνες κινδυνεύουν οι βασικές αρχές του πολιτισμού μας, η δημοκρατία, η ελευθερία, η ανεκτικότητα. Οι κραυγές του μίσους πολλαπλασιάζονται επικίνδυνα. Ο διάλογος δίνει τη θέση του στον κυνισμό και στις απειλές. Μέσα σε όλα αυτά, εμείς, οι άνθρωποι του πολιτισμού και των τεχνών, οφείλουμε να κρατήσουμε υψηλό παράστημα. Τα ντοκιμαντέρ αμφισβητούν το ψέμα, δυναμώνουν την κριτική σκέψη και μας θυμίζουν ότι σε αυτό το σκοτάδι υπάρχουν εναλλακτικές. Σήμερα, η τεκμηρίωση της πραγματικότητας είναι κάτι περισσότερο από μια ταινία – είναι μια πράξη αντίστασης στον παραλογισμό που ζούμε. Γι’ αυτό θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε περισσότερο από ποτέ όλους εκείνους που στηρίζουν το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης σε αυτή την προσπάθεια: Το Υπουργείο Πολιτισμού, και ειδικά την Υπουργό κυρία Λίνα Μενδώνη, τον Υφυπουργό κύριο Ιάσονα Φωτήλα και φυσικά τη Γενική Γραμματέα Ελένη Δουνδουλάκη, την περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, τον Δήμο Θεσσαλονίκης, όλους τους υποστηρικτές και χορηγούς μας. Σας ευχαριστώ πολύ και δίνουμε ραντεβού τις επόμενες μέρες στις αίθουσες», ολοκλήρωσε η Ελίζ Ζαλαντό. 

«Η ρομποτική ήταν για μας κάτι σαν εισιτήριο κινηματογράφου. Το ονειρευτήκαμε, δουλέψαμε γι’ αυτό, και μας ταξίδεψε –όμως στ’ αλήθεια, όχι στην οθόνη– έως τη Νότια Κορέα. Ήταν για εμάς μια εμπειρία φανταστική, που δεν θα ξεχάσουμε ποτέ. Μας έδωσε δύναμη, έκανε το άθλημά μας γνωστό, μας έφερε κι ως εδώ, στη Θεσσαλονίκη! Ώρα, λοιπόν, να ανέβει στη σκηνή ο δήμαρχος της πόλης, ο κύριος Στέλιος Αγγελούδης» ανέφερε από την Εθνική Ομάδα Ρομποτικής η Ισαβέλλα Βογιατζή. 

Ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης, στον χαιρετισμό του, μεταξύ άλλων ανέφερε τα εξής: «Το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ υπηρετεί με προσήλωση αυτόν τον νέο προσανατολισμό της Θεσσαλονίκης, δίνει βήμα και πεδία έκφρασης στα παιδιά της, στους νέους ταλαντούχους δημιουργούς, τους οποίους η πόλη οφείλει να κρατήσει εδώ, βάζοντας τίτλους τέλους σε αυτό το καλλιτεχνικό brain drain που της στερεί την πιο δημιουργική της μαγιά. Φίλες και φίλοι, χρωστάμε στις δυνάμεις που διαμορφώνουν το αύριο, να ξαναβρούν τον φυσικό χώρο έκφρασής τους – αν θέλουμε πραγματικά να αντιστρέψουμε αυτή τη τάση. Να σταματήσουμε την αιμορραγία που στοιχίζει στην πόλη μας. Πρέπει να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις εκείνες ώστε τα παιδιά να εμπιστευτούν και πάλι την πόλη μας. Ο Δήμος Θεσσαλονίκης διαχρονικά, πιστεύει στη σημασία του θεσμού και υποστηρίζει τη διοργάνωση του φεστιβάλ, ενθαρρύνοντας κάθε πρωτοβουλία που προσθέτει στην κοινή προσπάθεια για τη δημιουργική ανάταξη της πόλης. Καθώς και τη βιωσιμότητα ενός δυναμικού πολιτιστικού οικοσυστήματος που θα αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης της Θεσσαλονίκης και ενίσχυσης της τοπικής  οικονομίας». 

Ολοκληρώνοντας, ο Στέλιος Αγγελούδης δήλωσε: «Στην κατεύθυνση αυτή αγαπητέ Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι του Διοικητικού Συμβουλίου, αγαπητέ Ορέστη και αγαπητή Ελίζ, θα ήθελα να ξέρετε ότι από το επόμενο Φεστιβάλ Κινηματογράφου και Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ, ο Δήμος Θεσσαλονίκης έχει αποφασίσει να θεσπίσει, σε συνεννόηση μαζί σας, ένα μεγάλο δικό του βραβείο, συνδέοντας ακόμα περισσότερο αυτή τη σχέση που ήδη είναι πολύ λειτουργική. Θα ήθελα επίσης, εφόσον συμφωνείτε, να σας γνωστοποιήσουμε την πρόθεσή μας να βοηθήσουμε αυτό το όμορφο φεστιβάλ να γίνει ένα δυναμικό τουριστικό προϊόν μέσα από την προώθησή του από τον Οργανισμό Τουρισμού Θεσσαλονίκης, γιατί πραγματικά είναι ένα από τα σημαντικά διαμάντια που η πόλη θα πρέπει να προωθήσει εκτός Ελλάδας. Η Θεσσαλονίκη, μια πόλη με πλούσια ιστορία, γιορτάζει και είναι έτοιμη να υποδεχθεί τους χιλιάδες φίλους του ντοκιμαντέρ από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Με επίτιμους προσκεκλημένους του φεστιβάλ δύο σπουδαίους ντοκιμαντερίστες, τον Νικολά Φιλιμπέρ και τη Λόρεν Γκρίνφιλντ, που δίνουν με την παρουσία τους περισσότερη λάμψη και προστιθέμενη αξία στη διοργάνωση. Στα 27 πλέον χρόνια του, με τη δική του ταυτότητα και υπόσταση, το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ μεγαλώνει όμορφα, έχει την ωριμότητα όμως να παραμένει ανήσυχο, καινοτόμο, σταθερά προσανατολισμένο στην προώθηση των αξιών της συμπερίληψης, της ισότητας, του σεβασμού και της διαφορετικότητας. Σε αξίες που οφείλουμε όλοι μας να υπερασπιστούμε σε αυτή την ιδιαίτερη εποχή, όπου οι θεμελιώδεις αρχές του πολιτισμού μας, όπως η ανεκτικότητα, η δημοκρατία και, γιατί όχι, η ελευθερία, έχουν αρχίσει να δοκιμάζονται. Θερμά συγχαρητήρια στους διοργανωτές και να έχουμε καλό φεστιβάλ!» κατέληξε ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης. 

«Ως Εθνική Ομάδα Ρομποτικής προσπαθούμε να συνδυάσουμε το σχολείο, την εκπαίδευσή μας, τις ασκήσεις, τα ταξίδια, τον πρωταθλητισμό. Είναι τέλειο διάλειμμα να έρθουμε για λίγο στο Φεστιβάλ, να δούμε ταινίες, να μάθουμε πώς λειτουργεί μια διαφορετική διοργάνωση, τι σημαίνει ντοκιμαντέρ και πώς μοιάζει ο κόσμος του. Και να κάνουμε και τη βόλτα μας στη Θεσσαλονίκη! Παρακαλώ να έρθει κοντά μας ο Αντιπεριφερειάρχης Θεσσαλονίκης και Αναπληρωτής Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας, κύριος Κώστας Γιουτίκας» είπε ο Νικόλας Λεϊμονής. 

Ο κ. Γιουτίκας, αφότου συνεχάρη θερμά την Εθνική Ομάδα Ρομποτικής, καλωσόρισε με τη σειρά του το κοινό και τους καλεσμένους του Φεστιβάλ στη Θεσσαλονίκη. 

Τον λόγο πήρε αμέσως μετά ο Άγγελος Τέλχα από την Εθνική Ομάδα Ρομποτικής. «Αυτή η βραδιά είναι για μας μια ευκαιρία να μάθουμε περισσότερα πράγματα για το Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Ότι, ας πούμε, φέτος θα φιλοξενήσει 261 ταινίες, τέσσερα μεγάλα αφιερώματα, εκθέσεις, XR προβολές και πόντκαστ, αλλά μια ΑΙ εγκατάσταση στο Λιμάνι, το Lauren, Anyone Home?, που σίγουρα θα πάμε να δούμε!». Στη συνέχεια, ο Αναστάσης Ξανθούλης μίλησε για τα σποτάκια του Φεστιβάλ που όπως επισήμανε, «κυκλοφορούν στο TikTok, είναι σαν ταινίες μικρού μήκους. Ο άνθρωπος που τα δημιούργησε λέγεται Άντι Τζούμα, είναι χορευτής, χορογράφος και σκηνοθέτης, οπότε γύρισε τη Θεσσαλονίκη χορεύοντας, ξεκινώντας από τα Κάστρα και φτάνοντας μέχρι εδώ, στο Ολύμπιον. Αυτή τη φορά, θα τα δούμε στη μεγάλη οθόνη». 

Μετά την προβολή των σποτ στη σκηνή ανέβηκε η Ελένη Δουνδουλάκη, Γενική Γραμματέας Σύγχρονου Πολιτισμού που ανέφερε μεταξύ άλλων: «Το ντοκιμαντέρ είναι ένα εργαλείο κατανόησης, αμφισβήτησης, ευαισθητοποίησης. Ένα αποθετήριο συλλογικής μνήμης. Ένα κίνητρο αναστοχασμού. Μέσα από τον φακό του δημιουργού παρατηρεί, καταγράφει, τεκμηριώνει, αφηγείται, και άλλοτε πάλι υπαινίσσεται και υποδηλώνει. Ξεχωρίζει ως ένα μέσο, αξιόπιστο, έγκυρο και συναρπαστικό, που διευρύνει και οξύνει τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την πραγματικότητα. Κυρίες και κύριοι, το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, με τη διαρκή του εξέλιξη, το κύρος και την ακτινοβολία του, έχει αναδειχθεί σε μια δυναμική πλατφόρμα διαλόγου, πολιτιστικών ανταλλαγών εκπαίδευσης και εξωστρέφειας...» 

Η Κατερίνα Όρλιακλη, από την Εθνική Ομάδα Ρομποτικής, ανέλαβε το τελευταίο σκέλος της παρουσίασης της τελετής. «Η ομάδα μας αποτελείται από παιδιά από διάφορα μέρη της Ελλάδας. Από την Αθήνα, από τις Σέρρες και από άλλες πόλεις της Μακεδονίας. Η ίδια η ρομποτική μάς επιτρέπει να συνεργαζόμαστε από μακριά. Όπως ακριβώς και το σινεμά: άνθρωποι απ’ όλο τον κόσμο βλέπουν την ίδια εικόνα και κάνουν την ίδια σκέψη. Ώρα, λοιπόν, για σινεμά, με την πρώτη ταινία του Φεστιβάλ». 

Για την ταινία έναρξης, το Σχετικά μ’ έναν ήρωα (2024) του Πιοτρ Βίνιεβιτς, το οποίο εντάσσεται στο μεγάλο αφιέρωμα του Φεστιβάλ στο ΑΙ, μίλησε ο Ορέστης Ανδρεαδάκης αφού πρώτα ευχαρίστησε για μία ακόμη φορά τα μέλη της Εθνικής Ομάδας Ρομποτικής, τα οποία, όπως είπε χαρακτηριστικά, «απόψε μας βοήθησαν να ονειρευόμαστε. Έχουμε όμως εδώ μαζί μας σχεδόν ολόκληρη την ομάδα, την οποία προσκαλώ στη σκηνή για να τη χειροκροτήσουμε. Παρακαλώ υποδεχτείτε τους Ραφαήλ Κουμπασάρο, Καλλιρόη Αναστασίου, Στέργο Λεϊμονή, Βασιλική Κελάνδρια, Δανάη Ζησοπούλου, Κωνσταντίνο Κασάπη, Ιφιγένεια Τσελέπη και Ορφέα Τσελέπη» ανέφερε ο κ. Ανδρεαδάκης, ενόσω τα παιδιά της Εθνικής Ομάδας Ρομποτικής εισέπρατταν ενθουσιώδες χειροκρότημα από σύσσωμη την αίθουσα. 

Όσον αφορά την ταινία ο κ. Ανδρεαδάκης ανέφερε: «Η ταινία που θα δούμε σε λίγο, η ταινία έναρξης του φετινού Φεστιβάλ, είναι το Σχετικά μ’ έναν ήρωα (About a Hero) του πολωνού σκηνοθέτη Πιοτρ Βινιέβιτς. Ο Πιοτρ δεν είναι απόψε εδώ, αλλά έρχεται αύριο στη Θεσσαλονίκη και θα είναι παρών το Σάββατο, στην επαναληπτική προβολή της ταινίας στον Κινηματογράφο Μακεδονικόν, στις 19.30, για να συζητήσει με το κοινό όλα τα θέματα που εγείρει η ταινία του. Και ποια είναι αυτά τα θέματα; Καταρχάς, ο σκηνοθέτης ζήτησε από ένα πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης να μελετήσει όλες τις ταινίες του διάσημου Γερμανού συναδέλφου του, του σπουδαίου Βέρνερ Χέρτσογκ, και να γράψει ένα σενάριο στο αφηγηματικό του ύφος. Στο ντοκιμαντέρ που προέκυψε μέσα από αυτή τη διαδικασία αφηγητής είναι η φωνή του Χέρτσογκ, η οποία επίσης δημιουργήθηκε από ένα πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης. Mε τη συναίνεσή του, φυσικά. Τι θα γίνει, όμως, αν δημιουργηθούν παρόμοιες ταινίες χωρίς τη συναίνεση των ηρώων τους; Τι μας επιφυλάσσει το μέλλον; Ελπίζουμε να είναι ένα μέλλον που θα το διαμορφώνει πρωτίστως η ανθρώπινη νοημοσύνη» κατέληξε ο Ορέστης Ανδρεαδάκης, ευχόμενος σε όλες και όλους ένα καλό φεστιβάλ.