ONASSIS YOUTUBE CHANNEL: Συζήτηση για τη Ρητορική του Μίσους

 

Το νέο επεισόδιο της ψηφιακής σειράς συζητήσεων της Στέγης, Society Uncensored, και η online πρεμιέρα της παράστασης της Ιώς Βουλγαράκη και της Ομάδας ΠΥΡ, από την Κεντρική Σκηνή τον Ιανουάριο του 2016, επιχειρούν να απαντήσουν στο πάντα επίκαιρο ερώτημα «γιατί να ζούμε με τόσο μίσος;». 

Μίσος και βία στον αληθινό και τον virtual κόσμο μας. Είναι τόσο δύσκολο τελικά να αποδεχτούμε ο ένας τον άλλον; Πώς θα καταφέρουμε να συνυπάρξουμε; Θα ουρλιάζουμε μέχρι να επικρατήσει η άποψή μας;

Την περασμένη Κυριακή, 14 Μαρτίου, έκαναν πρεμιέρα στο YouTube Channel του Ιδρύματος Ωνάση η ψηφιακή συζήτηση #Psofos | Η ρητορική μίσους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ένα διαφορετικό hommage στο αιώνιο, βωβό μίσος, με την ψηφιακή έκδοση της Μισαλλοδοξίας σε σκηνοθεσία Ιώς Βουλγαράκη (δείτε αναλυτικά ΕΔΩ). Μια θεατρική παράσταση πολιτικοκοινωνικής και υπαρξιακής αυτογνωσίας, όπου «η συνύπαρξη των ανθρώπων στη Γη μεταφέρεται σαν ένας εμφύλιος διαρκείας», όπως ανέφερε η σκηνοθέτις για την παράσταση στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης, τον Ιανουάριο του 2016.

Πόσο έχουν αλλάξει οι άνθρωποι τα τελευταία 105 χρόνια; Η ιδιοσυγκρασία ενός όχλου, που διασπείρει μίσος για ό,τι διαφορετικό, ξετυλίγεται σε διάφορες εκφάνσεις της στο κυριακάτικο θεματικό double bill της Στέγης, ενώ στεκόμαστε μετέωροι, ελπίζοντας για ένα καλύτερο αύριο. Μέχρι να μη βρίσκει αντιστοιχία στην αληθινή ζωή η φράση: «“Εμείς” ή οι “άλλοι” πάντα».

Η ΣΥΖΗΤΗΣΗ 

#PSOFOS  | Η ΡΗΤΟΡΙΚΗ ΜΙΣΟΥΣ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ
Στο πλαίσιο της σειράς ψηφιακών συζητήσεων της Στέγης για την ελληνική κοινωνία: SOCIETY UNCENSORED, στο YouTube Channel του Ιδρύματος Ωνάση 

Διαθέσιμη από τις 14 Μαρτίου 2021 | 20:00 |

Onassis Channel στο YouTube

Διάρκεια: 47’

Πώς προωθούν και αναπαράγουν οι πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης τη ρητορική μίσους (hate speech); Πώς προστατεύει η ανωνυμία τους χρήστες που εκφέρουν ρατσιστικό λόγο και πώς ο νόμος τους αποδέκτες της ρητορικής μίσους; Πώς μπορεί να αποτραπεί η εκ νέου θυματοποίηση των «θυμάτων»; Πώς γίνεται οι κοινωνικές εξελίξεις να επηρεάζουν κάθε φορά τους όρους με τους οποίους συζητάμε; Και, εντέλει, ποια είναι η σχέση της πολιτικής ορθότητας με την ελευθερία του λόγου;

Τα social media, εκτός από πλατφόρμες με πολλές αρετές, είναι και ένα περιβάλλον οχλαγωγίας. Στις 14 Μαρτίου, η Στέγη ανοίγει αυτό το θέμα στο YouTube Channel του Ιδρύματος Ωνάση, με τη συζήτηση #Psofos | Η ρητορική μίσους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που εντάσσεται στην ψηφιακή σειρά συζητήσεων της Στέγης, Society Uncensored. 

Ποιες λέξεις μπορούν να θεωρηθούν ρητορική μίσους, χωρίς καν να ασχοληθεί κανείς με το περιεχόμενο του κειμένου που τις περιέχει; Πόσο διακριτή είναι η ρητορική μίσους που διώκεται ποινικά από τον «χοντροκομμένο» λόγο; Αυτή η συζήτηση, σε συνεργασία με την Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, πραγματοποιήθηκε στα τέλη Ιανουαρίου του 2021, όταν το ελληνικό #MeToo μόλις άρχιζε να εμφανίζεται και λίγες εβδομάδες μετά τα σοκαριστικά γεγονότα στο Καπιτώλιο της Ουάσιγκτον, που οδήγησαν στη δεύτερη παραπομπή του Ντόναλντ Τραμπ. Σκοπός της συζήτησης ήταν να αποτυπώσει έναν ειλικρινή διάλογο για την τρομακτική δύναμη της ρητορικής μίσους, δηλαδή του ρατσιστικού λόγου που έχει στόχο να πλήξει, να υποβιβάσει, να καθυβρίσει, να ταπεινώσει, να πληγώσει, να διασύρει, να περιθωριοποιήσει, να χλευάσει, να εμπαίξει ή να περιγελάσει ένα άτομο ή μια ομάδα προσώπων για χαρακτηριστικά τους προκαθορισμένα βιολογικά ή κοινωνικά, που είναι δηλαδή πέρα από τον έλεγχο ή την επιλογή των προσώπων αυτών – και ο λόγος αυτός πολύ συχνά παρακινεί σε βία. 

Ακόμα και όταν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (Facebook, Twitter, YouTube, Instagram) αποφασίζουν να πάρουν θέση απενεργοποιώντας σελίδες, λογαριασμούς και κανάλια, τότε προκύπτουν μια σειρά από ερωτήματα: Μήπως άργησαν πολύ να το κάνουν; Μήπως έτσι πλήττεται η ελεύθερη διακίνηση ιδεών, καθώς ανοίγει ο ασκός του Αιόλου; Πώς, πότε και ποιος αποφασίζει τη σωστή αντίδραση; Πόσο διαφανείς και δημοκρατικοί είναι, εντέλει, τέτοιοι μηχανισμοί ελέγχου στη δημόσια ψηφιακή σφαίρα; 

Τα social media δεν ευθύνονται για την άνοδο του φασισμού παγκοσμίως ή για την εκφορά διχαστικού λόγου από την πολιτική εξουσία. Όμως, ενώ η ρητορική μίσους μπορεί να μην έκανε την πρώτη εμφάνισή της με την έκρηξη των social media στα 00s, ωστόσο τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτέλεσαν ένα άνευ προηγουμένου μεγάφωνο για αυτήν – την φιλοξένησαν, την αναπαρήγαγαν, την μετέτρεψαν σε αφορμή διαρκούς πόλωσης για οτιδήποτε, με ολοφάνερα θύματα την αλήθεια και τον διάλογο. Στο στόχαστρο βρέθηκαν, πρώτα πρώτα, τα μέλη των μειονοτήτων, που υπέστησαν οργανωμένο διαδικτυακό bullying με ανυπολόγιστο κόστος: από τον προσωπικό στιγματισμό και τις ψυχολογικές συνέπειές του μέχρι τη συντονισμένη προτροπή σε βία, που έχει ως αποτέλεσμα οργανωμένες επιθέσεις και κοστίζει ακόμα κι ανθρώπινες ζωές. Στερεότυπα για το φύλο και το σώμα, ομοφοβία, ξενοφοβία, αντισημιτισμός, απαξίωση της διαφορετικότητας, μίσος που διασπείρεται σε δυσδιάκριτα μεγέθη παντού στο διαδίκτυο, σπιλώνοντας υπολήψεις και πλήττοντας την κοινωνία. Δίπλα στη ρητορική μίσους βρίσκουν πρόσφορο διαδικτυακό έδαφος (δηλαδή, κοινό) και οι θεωρίες συνωμοσίας, βαθαίνοντας την αδυναμία συνεννόησης, ενισχύοντας τον φανατισμό και απομακρύνοντας κάθε δημόσιο debate από την κατεύθυνση του ορθού λόγου. 

Ο stand-up κωμικός Βύρων Θεοδωρόπουλος, η δημοσιογράφος και συγγραφέας Ξένια Κουναλάκη, ο Social Media Manager του Ιδρύματος Ωνάση Βασίλης Μπίμπας, η YouΤuber Σοφία Ντόντη / Black Velour, ο content creator Tsach / Kωνσταντίνος Τσάχαλος, η κοινωνική ερευνήτρια και φωτογράφος, μέλος του Φεμινιστικού Αυτόνομου Κέντρου Έρευνας Μυρτώ Τσιλιμπουνίδη και ο καθηγητής Πολιτειολογίας στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου Δημήτρης Χριστόπουλος, συνομιλούν για όλα αυτά με τον δημοσιογράφο Παναγιώτη Μένεγο.Είναι σημαντικό να δούμε τι ορίζει ο νόμος και πόσο έχει εκσυγχρονιστεί, προκειμένου να συμπεριλάβει τη διαδικτυακή πραγματικότητα και εμπειρία. Είναι κρίσιμο, φυσικά, να ακούσουμε τους ανθρώπους που έχουν πέσει θύματα της ρητορικής μίσους, για να μας εξηγήσουν τους μηχανισμούς της, το τίμημα του να αναμετρηθείς μαζί της, αλλά και τη στρατηγική που μπορείς να ακολουθήσεις. Είναι απαραίτητο επίσης να συζητήσουμε επιτέλους για τον «αλγόριθμο», για το αν και το πώς τα social media ευνοούν την πόλωση ή ευνοούνται από το μίσος (εξαργυρώνοντάς το ως «δέσμευση»), καθώς και για την ανάγκη και τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να ρυθμιστούν. Και είναι σαφές ότι οφείλουμε να βάλουμε κι ένα όριο: μέχρι πού φτάνει η προστασία της πολιτικής ορθότητας και από πού ξεκινάει η νοοτροπία του όχλου; Τι ακριβώς σημαίνει «ελευθερία έκφρασης» και ποια είναι τα όρια μεταξύ πολιτικής ορθότητας και (αυτο)λογοκρισίας στον δημόσιο διάλογο, αλλά και στην τέχνη; 

Ο τρόπος που συζητάμε έχει αλλάξει στην ψηφιακή εποχή, χωρίς όμως να έχει κατασταλάξει ακόμα. Τα κοινωνικά δίκτυα είναι πλέον ένας δημόσιος χώρος, που επιτρέπει τη μαζική πρόσβαση στον δημόσιο διάλογο, συνδιαμορφώνοντας τις πολιτικές εξελίξεις, ενώ αποτελεί συγχρόνως πεδίο ιδεολογικής και κοινωνικής αλλαγής, αλλά και διαμάχης, ενίοτε και διαπροσωπικής. Θα βρούμε άραγε τις δικλείδες εκείνες για να διασφαλίσουμε μια από τις μεγάλες κατακτήσεις του ανθρώπινου πολιτισμού; Δηλαδή, το προνόμιο ενός ισότιμου διαλόγου και μιας ελευθερίας λόγου και κριτικής, που δεν θα στοχοποιεί, αλλά αντίθετα θα προστατεύει τον αδύναμο.

Συμμετέχουν:

Βύρων Θεοδωρόπουλος, stand-up κωμικός

Ξένια Κουναλάκη, δημοσιογράφος και συγγραφέας

Βασίλης Μπίμπας, Social Media Manager στο Ίδρυμα Ωνάση

Kωνσταντίνος Τσάχαλος / Tsach, Content Creator

Μυρτώ Τσιλιμπουνίδη, κοινωνική ερευνήτρια, φωτογράφος, μέλος του Φεμινιστικού Αυτόνομου Κέντρου Έρευνας

Δημήτρης Χριστόπουλος, καθηγητής Πολιτειολογίας στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου

Σοφία Ντόντη / Black Velour, YouTuber 

Συντονισμός συζήτησης: Παναγιώτης Μένεγος 

Επιμέλεια: Πάσκουα Βοργιά, Δημήτρης Θεοδωρόπουλος, Παναγιώτης Μένεγος, Μαριτίνα Παπαμήτρου

Οργάνωση παραγωγής: Πάσκουα Βοργιά, Σμαράγδα Δογάνη

Επίβλεψη κινηματογράφησης και οπτικοακουστικού υλικού: Χρήστος Σαρρής

Συνεργείο βιντεοσκόπησης και μοντάζ: ALASKA

Εκτέλεση παραγωγής: Ειρηλένα Τσάμη 

Μια παραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση

Σε συνεργασία με την Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕλΕΔΑ) 

Με ελληνικούς και αγγλικούς υπότιτλους 

Διαβάστε περισσότερα για την ψηφιακή σειρά συζητήσεων Society Uncensored

https://www.onassis.org/el/initiatives/society-uncensored-a-series-of-digital-discussions

 

Onassis Channel στο YouTube

Μένουμε σπίτι. Αλλά επιμένουμε να βγαίνουμε έξω, μέσα από το YouTube Channel του Ιδρύματος Ωνάση. Στην Αθήνα, στη Νέα Υόρκη, στο Λος Άντζελες, σε όλο τον κόσμο.

Το Ίδρυμα Ωνάση ανεβάζει και μοιράζεται στο κανάλι του στο YouTube στιγμές, εικόνες, συζητήσεις, ήχους, συναισθήματα. Παραστάσεις, συναυλίες, podcasts, συναντήσεις, εκθέσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα, virtual κινηματογραφικές πρεμιέρες, online μαθήματα.

Η πραγματικότητα του Ιδρύματος Ωνάση γίνεται ψηφιακή. Μια Στέγη σε κάθε σπίτι, σε ένα σημείο που δεν υπάρχει στον χάρτη, για να διασκεδάζει, να επιμορφώνει, να ενώνει, να ανοίγει συζητήσεις.

NEW RELEASES (Όλα τα νέα βίντεο)

https://onassis.link/newreleases

ON STAGE (Παραστατικές τέχνες)

https://onassis.link/onstage

ONASSIS ENCOUNTERS (Συζητήσεις, ομιλίες, συναντήσεις)

https://onassis.link/encounters