Τσαρλς Άιβς ο εκπληκτικός πρωτοπόρος

Πέμπτη 12 Ιανουαρίου, 20: 30

Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος

Αφιερωμένη στον Τσαρλς Άιβς, έναν από τους μεγάλους «αιρετικούς» της αμερικανικής μουσικής του 20ού αιώνα, είναι η βραδιά της Πέμπτης 12 Ιανουαρίου 2012  (ώρα: 20.30) στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος. Το Ελληνικό Συγκρότημα Σύγχρονης Μουσικής (υπεύθυνος συγκροτήματος: Ιάκωβος Κονιτόπουλος), σε αυτή του τη συναυλία στο Μέγαρο θα παρουσιάσει στο κοινό – πάντοτε υπό τη μουσική καθοδήγηση του διακεκριμένου συνθέτη, μαέστρου και παιδαγωγού Θόδωρου Αντωνίου – έργα από διαφορετικές περιόδους του πρωτοπόρου δημιουργού, συμπράττοντας με καταξιωμένους σολίστ, όπως η βιολονίστα Στέλλα Τσάνη, οι πιανίστες Βίκυ Στυλιανιού και Ανδρέας Ζαφειρόπουλος και η μεσόφωνος Μαργαρίτα Συγγενιώτου.

Η συναυλία εντάσσεται στο πλαίσιο της Σειράς «Μουσικές του 20ού και 21ου αιώνα».

 

Τσαρλς Άιβς (1874-1954), ένας ανατρεπτικός μοντερνιστής

Οι παρτιτούρες του Τσαρλς Άιβς παρέμειναν για αρκετές δεκαετίες στα ράφια των μουσικών βιβλιοθηκών και βιβλιοπωλείων, καθώς η πολυρρυθμία και η πολυτονικότητα των έργων του καθώς και η διάθεσή του για πειραματισμό καθιστούσαν ιδιαίτερα δύσκολη την ερμηνεία τους, ακόμα και μετά τα μέσα του 20ού αιώνα. Επίσης, η ανοικτή ρήξη του με το μουσικό κατεστημένο της εποχής του υπήρξε ένας από τους βασικούς παράγοντες που συνέτειναν στην παραγνώριση του ταλέντου και του έργου του, το οποίο, όμως, προβλήθηκε κυρίως μετά το 1950 και ενέπνευσε τις μεταπολεμικές γενιές των Αμερικανών συνθετών. Αν και θεωρείται ένας από τους επιφανέστερους εκπροσώπους του αμερικανικού μοντερνισμού, ο Άιβς ήταν «συνθέτης του Σαββατοκύριακου». Τις καθημερινές, εργαζόταν ως ασφαλιστικός πράκτορας – ήταν διευθυντής μιας επιτυχημένης ασφαλιστικής εταιρείας – και ασχολούνταν επιμελώς με τη σύνθεση μόνον κατά τον ελεύθερο χρόνο του.

Η φιλελεύθερη άποψή του περί συνθετικής δομής διαμορφώθηκε σε μεγάλο βαθμό από τον πατέρα του, Τζωρτζ, ο οποίος ήταν διευθυντής της μπάντας του πυροβολικού, κατά τη διάρκεια του Αμερικανικού Εμφυλίου. Ο Τσαρλς Άιβς γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Ντάνμπερυ του Κοννέκτικατ. Λέγεται μάλιστα ότι, όταν ήταν μικρός, του άρεσε πολύ να ακούει μαζί την μπάντα που διηύθυνε ο πατέρας του και τις άλλες που έπαιζαν ταυτόχρονα στην άλλη άκρη της κεντρικής πλατείας της πόλης. Ο Τσαρλς έλαβε τα πρώτα μαθήματα θεωρίας από τον πατέρα του, που τον βοήθησε να εντρυφήσει κατόπιν στις πολυτονικές εναρμονίσεις. Στα 14 μόλις χρόνια του έγινε οργανίστας. Παράλληλα, συνέθετε εκκλησιαστικούς ύμνους και άσματα για τις ακολουθίες.

Το 1894, έγινε δεκτός στο Πανεπιστήμιο Γέηλ, όπου εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή στη σύνθεση υπό την επίβλεψη τού Οράτιου Πάρκερ, μετέπειτα μέντορά του, το ύφος του οποίου τον επηρέασε βαθιά, τουλάχιστον στην πρώιμη περίοδό του. Επίσης, εκείνη την εποχή, οι συνθετικοί του πειραματισμοί φέρουν επιρροές από τη ζωή του στο κολέγιο και από την αγάπη του για τον αθλητισμό. Το 1907, ίδρυσε τη δική του ασφαλιστική εταιρεία (Ives & Co.) όπου και εργάστηκε μέχρι τη συνταξιοδότησή του, ενώ στον ελεύθερο χρόνο του δούλευε ως οργανίστας στο Ντάνμπερυ, το Νιού Χέιβεν, το Μπλούμφηλντ, το Νιού Τζέρσεϊ και την Νέα Υόρκη. Παρότι αντιμετώπιζε προβλήματα υγείας λόγω της ασθενικής καρδιάς του, υπήρξε ιδιαίτερα δημιουργικός, κυρίως κατά τη δεκαετία 1908-1918. Το 1918, υπέστη νέα καρδιακή προσβολή, γεγονός που τον υποχρέωσε να περιορίσει τη συνθετική του παραγωγή.

Το 1922, ο Άιβς εξέδωσε τα 114 Τραγούδια του, τα οποία είχε γράψει σε νεανική ηλικία. Πέντε χρόνια αργότερα, έπαψε να συνθέτει, καθώς «τίποτα δεν ηχούσε σωστά» στα αφτιά του πια, όπως είχε εκμυστηρευτεί ο ίδιος σε οικεία του πρόσωπα. Ωστόσο, συνέχιζε να επεξεργάζεται εκ νέου παλιές του συνθέσεις, να τις αναθεωρεί και να επιμελείται των πρώτων εκτελέσεων των συνθέσεών του. Σχετικά με την περίοδο της σιωπής του Άιβς, έχουν δοθεί κατά καιρούς ουκ ολίγες ερμηνείες και έχουν διατυπωθεί ποικίλες θεωρίες, από τις οποίες επικρατέστερη είναι αυτή που σχετίζεται με την κλονισμένη υγεία του. Συνταξιοδοτήθηκε το 1930, αλλά λόγω της επιδείνωσης της κατάστασής του (καρδιακές προσβολές και σακχαρώδης διαβήτης), δεν κατόρθωσε να γράψει νέες συνθέσεις. Προτίμησε να εστιάσει το ενδιαφέρον του σε προγενέστερα έργα του, όπως την Concord Sonata. Απεβίωσε το 1954, στην Νέα Υόρκη. Στη μνήμη του θεσμοθετήθηκε το Βραβείο Τσαρλς Άιβς που απονέμεται από την Αμερικανική Ακαδημία Τεχνών και Γραμμάτων.

 

Οι τιμές της συναυλίας είναι 20 € και 12 €.

Ειδικές τιμές προβλέπονται για φοιτητές, νέους, ανέργους και Α.Μ.Ε.Α. (5€), καθώς και για άτομα άνω των 65 ετών και πολυτέκνους (8€).

 

Βασ. Σοφίας & Κόκκαλη, Αθήνα

Τηλ.Εισιτηρίων: 210 7282333

Τηλεφωνικό κέντρο: 210 7282000