61ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης: Stardust & Ghosts
Μετά την τεράστια επιτυχία του Bohemian Rhapsody και τη σχετικά μικρότερη επιτυχία του Rocketman ήταν ζήτημα χρόνου να γυριστεί μια ταινία που θα καταπιανόταν με τον Λεπτό Λευκό Δούκα του Ροκ’ν’ρολ, τον David Bowie. Ένας από τους πιο πολύπλευρους και επιδραστικούς Βρετανούς καλλιτέχνες του 20ου αιώνα που το έργο και η φήμη του ξεπέρασαν κατά πολύ τις ροκ καταβολές του, ο Bowie παρουσιάζεται στο Stardust του πρώην δημοσιογράφου και ντοκιμαντερίστα Gabriel Range, σε μια καθοριστική στιγμή των αρχών της καριέρας του, στις αρχές του 70, για να καταγράψει την ιστορική για το ροκ στιγμή της δημιουργίας του Ziggy Stardust, της alien περσόνας του Bowie που σάρωσε την Υφήλιο ως Βασιλιάς του Glam. Τα καλά νέα: το ρόλο ανέλαβε ο τραγουδιστής και performer Τζόνι Φλιν που προσπαθεί φιλότιμα να κάνει channeling την φυσιογνωμία και το ηχόχρωμα του μεγάλου καλλιτέχνη. Τα κακά νέα: Η οικογένεια του εκλιπόντος το 2016 δημιουργού όχι απλά δεν έδωσε την έγκρισή της για το γύρισμα αλλά απαγόρευσε και τη χρήση κάθε μουσικής του. Τα πολύ κακά νέα: Τι είναι τελικά μια ταινία για τον Bowie χωρίς την τέχνη του Bowie; Ένα πουκάμισο ή μάλλον ένα glam φόρεμα αδειανό, ένα σκοτεινό ψυχόδραμα δωματίου που επικεντρώνεται στην οικογένεια του καλλιτέχνη και τη σχέση του με τον έγκλειστο σχιζοφρενή ετεροθαλή αδελφό του, την οποία παρουσιάζει ως πηγή έμπνευσης για την μετέπειτα καλλιτεχνική του πορεία.
Βλέπουμε τον Bowie ως νεαρό καλλιτέχνη που προσπαθεί να επιβληθεί στην συντηρητική Αμερικάνικη μουσική αγορά του 1970 με το τρίτο και πρωτοποριακό για την εποχή του album The Man who sold the world, μαθαίνουμε για τη σχέση του με τον αδελφό του και πόσο τον επηρέασε, ξύνουμε την επιδερμίδα της σχέσης του με την πρώτη γυναίκα του την περιβόητη Angie, μένουμε στην επιφάνεια του ροκ λάιφσταιλ της εποχής και τελικά μένουμε με την απορία, που βρίσκεται κρυμμένο τόσο μουσικό μεγαλείο. Πάντως όχι σε ένα φιλμ που, μένοντας στην επιφάνεια καταστάσεων και χαρακτήρων, αποτυγχάνει παταγωδώς να αποδώσει τα δέοντα στον μέγιστο εφευρέτη και αέναο ανανεωτή της γοητευτικής σύνθεσης εικόνας καλλιτέχνη και μουσικού υπόβαθρου. Τα τραγούδια που ακούγονται ανήκουν σε άλλους καλλιτέχνες και υποτίθεται ότι αποτελούσαν το ρεπερτόριο του Bowie για την εποχή, κάνοντας ακόμη πιο έντονη την έλλειψη της μουσικής του. Εξάλλου κάνοντας την ανάγκη φιλοτιμία, το φιλμ ξεκινάει με μια ψυχεδελική «αντιγραφή» του 2001 του Κιούμπρικ που παραλληλίζει με την εικόνα του Major Tom από το Space Oddity, το αξεπέραστο ροκ αριστούργημα που παρουσίασε ο Bowie την ίδια χρονιά με την ταινία του Κιούμπρικ σε ηλικία 21 ετών (!!!). Όταν συνθέτεις αυτό στα 21 και το All the Madmen στα 23 κάθε άλλο παρά αποπροσανατολισμένος και ανασφαλής είσαι ως καλλιτέχνης. Αυτή τη χαμαιλεόντια ποιότητα αποτυγχάνει το φιλμ να αποδώσει.
Stardust, Βρετανία/Καναδάς 2020, 104’, Σκηνοθεσία Gabriel Range
Ghosts
50 σχεδόν χρόνια αργότερα, στο άλλο άκρο της Ευρωπαϊκής Ηπείρου, η Γαλλοσπουδαγμένη Κωνσταντινουπολίτισσα Azra Deniz Okyay κάνει το ντεμπούτο της στις ταινίες μεγάλου μήκους με τα Φαντάσματα της Πόλης, μια εφιαλτικά δυστοπική καταγραφή μιας Πόλης στα όρια της πολιτιστικής και πολιτικής σχιζοφρένειας. Με φόντο ένα scifi καταβολών blackout που έχει προκαλέσει προβλήματα και ανατροπές στην χώρα, η Okyay μας παρουσιάζει τις ζωές γυναικών που είναι αναγκασμένες να επιβιώνουν στις παρυφές ενός όλο και πιο καταπιεστικού και αστυνομοκρατούμενου διεφθαρμένου κοινωνικοπολιτικού συστήματος που βαδίζει ολοταχώς προς την ανεξέλεγκτη έκρηξη. Ένας κόσμος που μοιάζει με Δύση, κρυμμένος σε υπόγειες «γιάφκες» και σπίτια χαμηλά, σπρώχνεται στο περιθώριο και την καταπίεση από ένα σύμπλεγμα πολιτικής, αστυνομίας, μεγαλοκατασκευαστών και θρησκευτικά φανατισμένων «ανθρώπων του λαού». Μια οριεντάλ παραλλαγή του Μίσους του Κασοβίτς σκηνοθετημένη με νεύρο ακόμη κι όταν το στόρι μοιάζει να ανακυκλώνεται γύρω από τις ίδιες καταστάσεις. Κορίτσια που αρνούνται να βάλουν μαντήλα, Σύριοι πρόσφυγες «αδελφοί» που τους πίνουν το αίμα μεγαλοκατασκευαστές και μικροκομπιναδόροι συνεργάτες τους στο όραμα της άνομης ανοικοδόμησης της Νέας Τουρκίας πάνω στα χαλάσματα της παλιάς, κρυμμένοι LGBT χαρακτήρες που χορεύουν τσιφτετέλια με αιχμηρό πολιτικό στίχο, ναρκωτικά ακόμη και για σκύλους (!). Πως είναι τα τούρκικα σήριαλ; Καμία σχέση!
Η ταινία συμμετέχει στο Διεθνές Διαγωνιστικό πρόγραμμα και θα κυκλοφορήσει (Θεού Θέλοντος και κορωνοϊού επιτρέποντος) προσεχώς από τη StraDa Films.
Hayaletler (Ghosts), Τουρκία/Γαλλία 2020, 87’, Σκηνοθεσία Azra Deniz Okyay