Νίκος Καββαδίας | 11.01.1910 | ένα ταξίδι Τέχνης με αφετηρία τον Πειραιά

Δημήτρης Λαζάρου, ‘Ολγα Λατουσάκη, Νίκος Καββαδίας | 11.01.1910 | ένα ταξίδι Τέχνης με αφετηρία τον Πειραιά

ΝΙΚΟΣ ΛΕΟΝΤΟΠΟΥΛΟΣ: ΒΑΡΔΙΑ

Η Γκαλερί του Νότου ( Κουντουριώτου 152 Πειραιάς) εγκαινιάζει το Σάββατο, 11 Ιανουαρίου 2020 και ώρα 13:00 – 16:00 την ομαδική εικαστική έκθεση με θέμα : Νίκος Καββαδίας | 11.01.1910 | ένα ταξίδι Τέχνης με αφετηρία τον Πειραιά.

Η έκθεση διαρκεί από 11 Ιανουαρίου έως 1η Φεβρουαρίου 2020

Την έκθεση επιμελείται η ιστορικός Τέχνης Όλγα Λατουσάκη, ενώ για το concept, την οργάνωση και την επικοινωνία της έκθεσης την ευθύνη έχει ο Δημήτρης Λαζάρου.

39 σύγχρονοι εικαστικοί παρουσιάζουν έργα ζωγραφικής και φωτογραφίας σχετικά με τη ζωή και το έργο του ποιητή των θαλασσών, Νίκου Καββαδία.

Η έκθεση εγκαινιάζεται από τον Υπουργό Εσωτερικών και Βουλευτή Επικρατείας κ. Παναγιώτη Θεοδωρικάκο.

Η έκθεση εγκαινιάζεται το μεσημέρι (13:00 – 16:00), δίνοντας την ευκαιρία στο φιλότεχνο κοινό, όχι μόνο να έρθει σε επαφή με την Τέχνη, αλλά και με τον Πειραιά, μια και η Γκαλερί του Νότου βρίσκεται σε νευραλγικό του σημείο, λίγα μέτρα μακριά από το Δημοτικό Θέατρο, το Δημαρχείο και μελλοντικό σταθμό μετρό.

Την ημέρα των εγκαινίων θα παρουσιαστεί PERFORMANCE σε επιμέλεια της βραβευμένης σκηνοθέτιδας και ηθοποιού Μαρίας Κατσιώνη στην οποία εκτός της ίδιας συμμετέχουν οι ηθοποιοί Γεωργία – Ταϋγέτη Καραμέρου και Χρήστος Γλυκός.

ΔΩΡΑ ΚΕΝΤΑΡΧΟΥ: Ο ΚΟΣΜΟΣ ΟΛΟΣ ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ

Συμμετέχουν οι εικαστικοί:

Lydia Z., Zaxaroula Bongard, Αθανασία Αγοραστίδου, Βασιλική Αντωνοπούλου, Ρένα Βαλλιάνου, Ρούλα Βασιλάκη, Λίζα Μέρλιν Βασιλάτου, Φανή Γαβαλά, Παλίντα Γεωργουλάκου, Μαρία Διακοδημητρίου, Αλέξανδρος Εμμανουηλίδης, Έλενα Καλαποθάκου, Λεωνίδας Καμπανάκης, Μαρία Καραγεωργίου, Αθηνά Κάρκα, Δομνίκη Καστανάκη, Γιώργος Καστανάκης, Στέλλα Κατεργιαννάκη, Χριστίνα Κατεργιαννάκη, Δώρα Κεντάρχου, Ιάκωβος Κολλάρος, Γιάννης Κόρμπος, Αγγελική Κώσταλου, Νίκος Λεοντόπουλος, Νίκη Μιχαηλίδου, Δήμητρα Μπακογιαννάκη, Αγγελική Μπόμπορη, Όθωνας Ξενικουδάκης, Αριστέα Παναγιωτακοπούλου, Καίτη Πανάγου, Μαριέττα Παπαγεωργίου, Σουζάνα Παπακαλιάτη, Αγγελική Παπακωνσταντίνου, Δώρα Πασαλόγλου, Κατερίνα Σακελλαρίδη, Αθηνά Τζέη, Μαίρη Τριβιζά, Ελένη Τσιλιλή, Όλγα - Αικατερίνη Τσουρή

Την έκθεση συνοδεύει κατάλογος 16 σελίδων, ο οποίος διανέμεται ΔΩΡΕΑΝ!

ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΚΑΤΕΡΓΙΑΝΝΑΚΗ: Η ΘΟΛΗ ΓΡΑΜΜΗ ΤΩΝ ΟΡΙΖΟΝΤΩΝ

Σημείωμα της επιμελήτριας Όλγας Λατουσάκη

Η ιστορικός Τέχνης και επιμελήτρια της έκθεσης, Όλγα Λατουσάκη επισημαίνει στο κείμενό της για την έκθεση:

Γεννήθηκε στη Ρωσία, μεγάλωσε στον Πειραιά και έζησε σε ολόκληρο τον κόσμο. Ένας ασυρματιστής, ένας διανοούμενος πλήρως εξοικειωμένος με τις σκληρές συνθήκες ζωής των ναυτικών, «ιδανικός εραστής των μακρυσμένων ταξιδιών και των θαλάσσιων πόντων», ένας ταξιδιώτης που όταν μένει ελεύθερος από τις βάρδιες και δεν τριγυρίζει στα κακόφημα μπαρ και σπίτια, διαβάζει Baudelaire, Ουράνη και Καρυωτάκη και μελετά τη ζωγραφική της Σχολής του Παρισιού.

Ο λόγος για τον Νίκο Καββαδία, η αλλιώς Πέτρο Βαλχάλα, Α. Ταπεινό - όπως υπέγραφε αρχικά - «Μαραμπού» - από το ομώνυμο ποίημά του - ή, για τα πιο κοντινά του πρόσωπα, Κόλλια. Ό,τι κι αν λεγόταν από τον κόσμο των Αθηναίων διανοουμένων και των κλασικών ποιητών για τον ίδιο, εκείνος ήταν μια τρυφερή, ευαίσθητη ψυχή. Σύμφωνα, μάλιστα, με τον ζωγράφο και φίλο του, Βασίλη Σπεράντζα, τον οποίο ο ποιητής ενέπνευσε σημαντικά κατά τη διάρκεια της ζωής του, ο Καββαδίας ήταν «μια φωτεινή αχτίδα σε ένα σκληρό κόσμο». Τα καράβια και η θάλασσα αποτελούσαν το πρόσχημά του για το όνειρο, την φυγή από την πραγματικότητα, το μέσον για την άπιαστη έννοια του απείρου.

Φυσικά, στο έργο του διόλου αμελητέα δεν είναι και η έννοια της μοναξιάς και της έλλειψης συντροφικότητας, στοιχείο πολύ κοινό και γνώριμο σε όλους τους ναυτικούς. Η γυναίκα στο έργο του Καββαδία αποτελεί έναν από τους πιο κεντρικούς άξονες και αναφέρεται σε εκείνη τόσο μέσω του θαυμασμού, όσο και μέσω του πάθους, της νοσταλγίας αλλά και συχνά του ανεκπλήρωτου. Τα ποιήματα «Φάτα Μοργκάνα», «Μαραμπού», «Γυναίκα», «Αντινομία», «Θεσσαλονίκη» εμπεριέχουν έντονα τη γυναικεία παρουσία και την αίσθηση της απουσίας και της αναζήτησης μιας χαμένης ή άγνωστης αγάπης.

Για τον Σεφέρη, ο Καββαδίας ήταν ο καλύτερος χειριστής της ελληνικής γλώσσας. Τα μέρη του πλοίου, τα λιμάνια και τα φυσικά φαινόμενα περιγράφονται με μέσα φανερά επηρεασμένα από λογοτεχνικά κείμενα πολύ παλαιότερων συγγραφέων. Φαίνεται πως η διασταύρωση του ψημένου στην αρμύρα της θάλασσας ναυτικού και του θαυμαστή Ελλήνων και ξένων “poètes maudits”, το μείγμα λαϊκότητας και εκλεπτυσμού συνέθεσαν μια νεορομαντική γραφή με έντονα ρεαλιστικά στοιχεία και ναυτικούς ιδιωματισμούς, διαφοροποιώντας τον Καββαδία από την γνωστή έως τότε ποίηση και θέτοντάς τον σε πλήρη αντιδιαστολή με τον αριστοκρατισμό και την πλήξη, με μια κουλτούρα άνευ προηγουμένου.

Ο Καββαδίας έπλεε τότε σε επικίνδυνα νερά, αυτή τη φορά μεταφορικά. Την εποχή του ’40, θέματα όπως τα ναρκωτικά, οι πόρνες, τα αφροδίσια, ο ρατσισμός προς τους έγχρωμους και η προστυχιά των λιμανιών της εποχής ήταν απορριπτέα και δακτυλοδεικτούμενα. Σε αυτά τα χρόνια, με την παράλληλη σκληρή εμφύλια διαμάχη, η ποίηση του Καββαδία και συγκεκριμένα η συλλογή «Πούσι» χαρακτηρίστηκε, μεταξύ άλλων και από το δημοσιογράφο και κριτικό της εποχής Αιμίλιο Χουρμούζιο, ως «ποίηση της φυγής», απολιτίκ και αποσπασμένη από την πραγματικότητα. Εύκολες ετικέτες από όσους δεν αισθάνονταν το θαμπό σε μια εποχή αμιγώς ομιχλώδη.

Η επαφή του ποιητή με την τέχνη δεν τελείωσε φυσικά στη μελέτη και τις συγγραφικές επιρροές. Λόγω της έντονης εικονοποιίας του έργου του, η ποιητική του συλλογή «Πούσι», είναι πλαισιωμένη εικαστικά από ξυλογραφίες του Μόραλη, του Τάσου, του Βακαλώ, του Κορογιαννάκη, του Δήμου και πολλών άλλων. Στο εξώφυλλο της ποιητικής συλλογής του, «Τραβέρσο» δεσπόζει έργο του Γιάννη Μόραλη, ενώ έργα του Γιάννη Τσαρούχη, παιδικού φίλου και συμμαθητή του Καββαδία, έχουν συνδιακοσμήσει την ποιητική συλλογή «Πούσι», αλλά και ένα από τα πεζά του ποιητή, τη «Βάρδια». Πολλά από τα ποιήματά του μελοποιήθηκαν αργότερα από μεγάλους συνθέτες, όπως οι Θάνος Μικρούτσικος, Γιάννης Σπανός, Δημήτρης Ζερβουδάκης, Μαρίζα Κωχ κ.α., οι οποίοι κατάφεραν να κάνουν τους στίχους του Καββαδία να τραγουδιούνται έως και σήμερα. Ο ίδιος έφυγε στις 10 Φεβρουαρίου του 1975, μην προλαβαίνοντας να ζήσει την απήχηση που πάντοτε ήλπιζε να έχει η ποίησή του στο ευρύ κοινό.

Θα ήταν λάθος μεγάλο να θυμόμαστε το Νίκο Καββαδία ως έναν «ναυτικό ποιητή» ή έναν «θαλασσόλυκο με καλή πένα». Η επιφανειακή θεματογραφία του ίσως να ήταν η θάλασσα, ο λόγος του όμως διαπερνά τον αναγνώστη, τον κάνει να ξεχάσει τις άγνωστες λέξεις και τους ναυτικούς όρους και να γοητευτεί από την αλήθεια του. Λανθάνον θέμα αποτελούσε πάντα η ουτοπία· η προσωπική ουτοπία του ποιητή με την οποία ο ίδιος σπρώχνει τους ανθρώπους προς την τόλμη, το θάρρος και την αναζήτηση. Όπως, εξ άλλου, έχει πει και ο μεγάλος συνθέτης και άνθρωπος Θάνος Μικρούτσικος, «αν παρομοιάζαμε τον Καββαδία με έναν εικαστικό πίνακα, ο πίνακας μπορεί να ήταν γεμάτος με ναύτες και καράβια ρεαλιστικά ζωγραφισμένα, όμως σίγουρα κάποιο από τα ψάρια θα πετούσε έξω από το νερό».