Εγώ, η Μάρθα Φρόυντ

Γιούλη Ζήκου, Φωτεινή Τσαλίκογλου, Εγώ η Μάρθα Φρόυντ, Ψυχανάλυση, Πέτρος Αποστολόπουλος, Θέατρο Τέσσερις Εποχές

ΤΟ ΕΡΓΟ

Η διακεκριμένη καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, ψυχολόγος, συγγραφέας και αρθρογράφος Φωτεινή Τσαλίκογλου, έγραψε έναν φανταστικό μονόλογο με αφηγήτρια τη γυναίκα του πατέρα της ψυχανάλυσης Σίγκμουντ Φρόϋντ. «Ονομάζομαι Μάρθα. Τον Απρίλιο του 1882 γνώρισα έναν νεαρό γιατρό. Τον ερωτεύτηκα. Ήμουν 21 χρόνων…» Η Μάρθα, σύζυγος του Σίγκμουντ Φρόϋντ, σπάει τη σιωπή της και αφηγείται την ιστορία της ζωής της. Μια φανταστική κατάδυση στον ψυχικό κόσμο μιας γυναίκας για την οποία ελάχιστα πράγματα γνωρίζουμε. Αν ο Φρόυντ είναι ο πατέρας της ψυχανάλυσης, η σύζυγός του τι είναι; Πώς είναι η ζωή κοντά σε έναν άνθρωπο, που με το έργο του ανέτρεψε όλα τα δεδομένα του ψυχικού κόσμου των ανθρώπων στο Δυτικό πολιτισμό; Η Μάρθα Φρόυντ δεν μπορεί να είναι μόνο αφοσιωμένη σύζυγος και μητέρα έξι παιδιών, ζει και μια άλλη ζωή, που συνορεύει με το όνειρο και τα σκοτεινά βάθη της επιθυμίας. «Ο έρωτας ή θα είναι ακραίος ή δε θα υπάρξει ποτέ», δηλώνει. Σκέψεις απαγορευμένες, ανατρεπτικές επιθυμίες, ξεδιάντροπες πράξεις, όλα επιτρέπονται. Κάτω από την αυστηρή επιφάνεια μιας συντηρητικής Εβραίας αστής του τέλους του 19^ου αιώνα παραμονεύει καταπιεσμένη μια ανατρεπτική και ανομολόγητη φαντασία. Η φαντασία μιας παράφορα ερωτευμένης γυναίκας...

Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

Η Γιούλη Ζήκου, μετά τη μεγάλη και πολυετή επιτυχία του έργου «Γιαννούλης Χαλεπάς-Η Κοιμωμένη μου» ξαναχτυπά με ένα άλλο έργο καίριο, βαθιά φεμινιστικό και πάντα επίκαιρο. Διασκευάζοντας για τη σκηνή του Θεάτρου «Τέσσερις Εποχές» το μονόλογο της Μάρθας Φρόϋντ, παραδίδει έναν ιδανικό συνδυασμό κλασσικής θεατρικής αφήγησης και σκηνικού μοντερνισμού. Η υπόγεια αίθουσα έχει μετατραπεί σε ένα μυστικιστικό ναό όπου δεσπόζει το ανάκλιντρο του ψυχαναλυτή σαν βωμός πάνω στον οποίο θυσιάζονται ψυχές με πρώτη και καλύτερη τη σκεπασμένη με πέπλα, αποκλεισμένη από τη θέα του κόσμου αλλά και από τη δυνατότητα να δει την πραγματικότητα, Μάρθα Φρόϋντ. Και καθώς ξεκινάει η παράσταση και η Μάρθα ξετυλίγει το πέπλο της, κατεβαίνει στον κόσμο και αντικρίζει τον καθισμένο ανάμεσα στους θεατές σύζυγό της Σίγκμουντ, αντικείμενο της λατρείας της αλλά και αυστηρό κριτή της να σηκώνεται και να μπαίνει στο δικό της ονειρικό κόσμο.

Ποια είναι στ’ αλήθεια η Μάρθα; Με ποιο τρόπο στάθηκε δίπλα ή και πίσω από έναν άνθρωπο, το μέγεθος του οποίου σκέπασε τελείως την ύπαρξή της; Τι επιθυμεί, τι έχει απωθήσει η Μάρθα (και η κάθε Μάρθα); Σύντομες διαλογικές σκηνές από τον πραγματικό βίο του ζεύγους εναλλάσσονται με ονειρικές σκηνές των απωθημένων της Μάρθας, όπου παρελαύνουν η Ορθόδοξη Εβραία μητέρα της Μάρθας, η μικρή της κόρη Άννα, αγαπημένη βοηθός και επιστημονική διάδοχος του Φρόυντ, η Λου Σαλομέ, διάσημη ηθοποιός και πιθανή ερωμένη του. Ένα πλήρες Οιδιπόδειο απλωμένο επί σκηνής.

Άψογος θεατρικός λόγος που εκφέρεται με εκπληκτική καθαρότητα, τόσο από την πρωταγωνίστρια όσο και από τον Πέτρο Αποστολόπουλο στο ρόλο του Φρόυντ, και συνδυάζεται με εξπρεσιονιστικούς φωτισμούς και σουρεαλιστικές εικόνες που προβάλλονται στο βάθος της σκηνής από βίντεο προβολέα. Συνολικά ένα μεταμοντέρνο αλλά λιτό θέαμα υψηλής αισθητικής που, ελπίζω, αν και τελειώνει ο κύκλος των παραστάσεων, να συνεχιστεί και την επόμενη σαιζόν για να το δει περισσότερος κόσμος. Για το γυναικείο κοινό τουλάχιστον, επιβάλλεται μια δεύτερη θέαση.

Βαθμολογία: _{* * * 1/2}

Τάσος Ντερτιλής

Η ταυτότητα της παράστασης

Συντελεστές

Θεατρική Διασκευή – Σκηνοθεσία: Γιούλη Ζήκου

Σκηνικά- Κοστούμια: Λαμπρινή Καρδαρά

Φωτισμοί- video: Τάκης Ποδαρόπουλος

Πρωταγωνιστούν:

Γιούλη Ζήκου (Μάρθα Φρόυντ)

Πέτρος Αποστολόπουλος (Σίγκμουντ Φρόυντ)

Γιάννης Ζαραφωνίτης: Σεργκέι- Γιόζεφ Μπρόυερ- Γιατρός- Οιδίποδας

Μύρια Δημητροπούλου : Άννα Φρόυντ- Λου Σαλομέ